Bỏ ngỏ giám sát môi trường lao động

Công tác giám sát môi trường lao động và an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) của các doanh nghiệp hiện nay dù có chuyển biến tại một số doanh nghiệp, song chưa thực sự được quan tâm đúng mức ở nhiều nơi. Đặc biệt, đối với lao động tự do làm việc tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ thì việc giám sát ATVSLĐ lại không được quan tâm… Chúng tôi ghi nhận ý kiến của một số lao động, nhà thầu về vấn đề này.

Thiếu giám sát là nguy cơ xảy ra tai nạn lao động

Tại xưởng gia công của một doanh nghiệp chuyên sản xuất mũ bảo hiểm trên địa bàn quận 6, TP.Hồ Chí Minh, chúng tôi phỏng vấn anh Hoàng Văn Dũng (40 tuổi) là công nhân đang làm việc tại đây.

- Nhà xưởng nơi anh làm mùi nhựa rất khó chịu, tại sao anh không sử dụng khẩu trang và các phương tiện bảo hộ khác. Công ty có ký hợp đồng lao động, đóng các khoản bảo hiểm cho anh không?

- Anh Hoàng Văn Dũng: Tôi làm việc tại công ty đã gần 5 năm. Lúc mới vào rất khó chịu vì mùi nhựa hăng hắc xộc vào mũi, nhiều lúc cảm thấy xây sẩm mặt mày và thở không nổi. Nhưng làm riết rồi cũng quen. Mới vào tôi cũng lo đeo khẩu trang, găng tay khi làm việc nhưng làm việc cứ có cảm giác vướng víu nên thôi.

Có lần đoàn kiểm tra đến công ty thì chúng tôi được báo phải đeo khẩu trang, găng tay và các phương tiện khác nhưng việc kiểm tra là rất hiếm hoi. Sau này chúng tôi không thấy ai kiểm tra nữa nên cũng không quan tâm đến chuyện bảo hộ lao động. Công ty nơi tôi làm là công ty tư nhân hộ gia đình nên họ nói chẳng cần ký hợp đồng. Riêng các khoản như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế tôi cũng có nghe nói nhưng rồi bà chủ kêu khỏi cần đóng, trả luôn vào lương nhận một lần.

Chúng tôi trao đổi với người lao động và cai thầu từng làm việc trong lĩnh vực xây dựng.

- Từng là một thợ xây có tay nghề, nguyên nhân nào khiến anh bị gãy chân và không thể tiếp tục nghề xây dựng?

- Anh Trần Đại Dương (nguyên là công nhân tại Công ty T.V, quận 9, TP.Hồ Chí Minh): Đến nay tôi vẫn nhớ vụ tai nạn lao động khiến mình bị gãy chân. Với ước mơ có cuộc sống tốt ở thành phố, tôi đã đưa vợ con từ Cần Thơ lên TP.Hồ Chí Minh để sinh sống nhưng tai nạn đến đã khiến tôi phải khốn khổ.

Có tay nghề cao, tôi là thợ chính tại nhiều công trình xây dựng và có thu nhập bảo đảm cho cuộc sống gia đình. Tuy nhiên, từ khi bị tai nạn, giấc mơ sống ở thành phố của gia đình tôi không thành vì không thể trang trải được cuộc sống. Từ chỗ là lao động chính trong gia đình, tôi bị tai nạn gãy chân trái và vẹo cổ chân phải khi đang thi công lắp đặt nhà xưởng. Trong lúc đang thi công thì giàn giáo sập. Lỗi là do công ty, nếu đơn vị quan tâm các vấn đề an toàn lao động thì tôi đã không bị thương tật như hôm nay.

- Ở góc độ là một cai thầu, ông đánh giá thế nào về điều kiện làm việc của công nhân xây dựng tại các công trình nhà dân nhỏ lẻ. Bảo hộ lao động là rất quan trọng nhưng tại sao phần lớn công nhân làm việc lại không sử dụng các phương tiện bảo hộ?

- Ông Nguyễn Văn Thái (cai thầu xây dựng ở quận 9, TP.Hồ Chí Minh): Xây dựng là một trong những ngành có tỷ lệ tai nạn lao động cao là do đặc thù của ngành này. Trên thực tế, có tới hơn 80% công nhân trong ngành xây dựng là lao động thời vụ, không ổn định nên có tâm lý ngại tham gia huấn luyện về an toàn lao động. Những thợ xây tự do thường xuất phát từ thợ phụ, trình độ lao động chưa cao, chỉ quen làm việc dựa vào kinh nghiệm nên thường không tuân theo các chuẩn mực về an toàn lao động.

Trong khi đó, cai thầu là những người trực tiếp nhận người, nhận việc thì phần lớn lại thiếu trình độ quản lý, thực hiện tuyển dụng đơn giản. Việc thi công của các cai thầu quy mô nhỏ lẻ cũng chủ yếu dựa vào kinh nghiệm là chính chứ không qua đào tạo. Về trang bị bảo hộ lao động chủ yếu chúng tôi có gì dùng nấy chứ không theo chuẩn nào. Nếu trang bị đúng quy chuẩn thì phải tốn thêm chi phí nên chúng tôi có gì dùng cái đó.

Thực sự an toàn lao động rất quan trọng nhưng đó là với các công trình lớn, còn như chúng tôi chỉ chuyên thi công các công trình nhỏ ít tiền thì việc trang bị đầy đủ bảo hộ lao động cũng chưa cấp bách lắm. Thực sự chúng tôi cũng hiểu cần phải trang bị các phương tiện thi công đúng chuẩn, trang bị đầy đủ bảo hộ lao động, song nếu làm đúng các nguyên tắc thì không còn có lời.

Theo ông Nguyễn Văn Minh, Chủ tịch Hội đồng Bảo hộ lao động TP.Hồ Chí Minh, nguyên nhân xảy ra tai nạn lao động là do ý thức nhiều đơn vị doanh nghiệp, cơ sở sản xuất vừa và nhỏ về công tác ATVSLĐ còn hạn chế. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý nhà nước các cấp không đủ lực lượng và cơ chế thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp, chậm xử lý những hành vi vi phạm pháp luật lao động nên cũng làm cho các doanh nghiệp xem nhẹ trách nhiệm của đơn vị trong việc chấp hành pháp luật về an toàn lao động. Ngoài ra, các vụ tai nạn lao động chết người điển hình chậm hoặc không được khởi tố cũng làm cho việc chấp hành pháp luật về ATVSLĐ của các doanh nghiệp không đi vào quy định.

TRƯỜNG GIANG(thực hiện)

(Bài viết phục vụ Dự án “Tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng về an toàn lao động, vệ sinh lao động năm 2015”)