Chương trình giáo dục phổ thông 2018: Tạo chuyển biến trong dạy và học

Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 được triển khai từ năm học 2020-2021 đã đánh dấu một bước ngoặt lớn trong cải cách giáo dục Việt Nam. Năm học 2024- 2025 kết thúc cũng là lúc ngành giáo dục và đào tạo nhìn lại chặng đường 5 năm triển khai thực hiện Chương trình GDPT 2018. Tính đến nay, sau 5 năm triển khai, chương trình đã đi qua những thử nghiệm đầu tiên, đối mặt với không ít khó khăn, đồng thời cũng ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực.

Chuyển biến tích cực trong dạy và học

Từ năm học 2020-2021, Chương trình GDPT 2018 được triển khai từ lớp 1, theo lộ trình "cuốn chiếu" mỗi năm lên thêm một lớp. Đến năm học 2024-2025, tất cả các cấp học đều đồng loạt học chương trình mới. Chương trình được xây dựng theo hướng mở, lấy học sinh làm trung tâm và chuyển mục tiêu giáo dục từ chú trọng truyền thụ kiến thức sang hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh.

Theo chương trình, từng cấp học, môn học đều được thiết kế theo hướng tích hợp, liên môn và phân hóa; đồng thời trao quyền chủ động nhiều hơn cho nhà trường và giáo viên. Phương pháp và hình thức dạy học, kiểm tra đánh giá theo đó cũng được đổi mới mạnh mẽ.

Để thực hiện chương trình mới đạt kết quả, các cơ sở giáo dục trong tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường, đáp ứng Chương trình GDPT 2018. Việc xây dựng kế hoạch được thực hiện linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế của từng trường, từng địa phương, bảo đảm đúng định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh. Nhiều trường đã vận dụng hiệu quả việc xây dựng kế hoạch theo định hướng mở, nhằm tạo điều kiện để giáo viên chủ động trong thiết kế bài học.

Theo cô Nguyễn Thị Đào, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Khánh Bình (TP.Tân Uyên), Chương trình GDPT 2018 đã mang đến "luồng gió mới cho giáo viên và học sinh”. "Trong 5 năm qua, thực hiện Chương trình GDPT mới, nhà trường đã chỉ đạo giáo viên thực hiện tốt nội dung giáo dục học sinh về năng lực, phẩm chất, kiến thức, kỹ năng; đồng thời gắn với việc đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin qua từng bài giảng. Tuy vẫn còn một số khó khăn về cơ sở vật chất chưa thực sự đầy đủ để phục vụ Chương trình GDPT 2018, nhưng với sự cố gắng của tập thể nhà trường, chất lượng giáo dục có nhiều chuyển biến rõ nét”, cô Nguyễn Thị Đào cho biết thêm.

Tiếp tục phát huy

Là tỉnh phát triển công nghiệp, dân số cơ học tăng mạnh, đặc biệt tại các khu công nghiệp và đô thị lớn, Bình Dương ghi nhận nhu cầu học tập không ngừng gia tăng ở tất cả các cấp học. Đến nay, toàn ngành đã triển khai Chương trình GDPT mới, SGK giáo dục phổ thông bảo đảm nội dung và lộ trình theo chỉ đạo.

Thời gian qua, ngành giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) tích cực tham mưu ưu tiên cân đối ngân sách để đầu tư tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị dạy học tối thiểu bảo đảm thực hiện chương trình đổi mới các khối lớp theo lộ trình. Các đơn vị được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất theo quy định của Bộ GD&ĐT, đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh, nhu cầu nghiên cứu chuyên môn, ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học.

Hiện các trường có đủ phòng học và phòng chức năng bảo đảm cho việc dạy và học. Các trường học đều có phòng vi tính, phòng phục vụ học sinh thực hành các tiết học tin học, tiếng Anh và giáo viên có nhu cầu tìm kiếm thông tin trên internet; đa số các trường đều được lắp đặt bảng tương tác phục vụ cho việc dạy và học bằng công nghệ thông tin.

Ngành GD&ĐT có kế hoạch tiếp tục đầu tư thiết bị dạy học tiên tiến, hiện đại, giúp học sinh tiếp cận công nghệ 4.0; đầu tư phòng STEM để đáp ứng yêu cầu dạy học theo phương pháp trải nghiệm, sáng tạo. Bên cạnh việc trang bị thiết bị dạy học, các bộ phận phục vụ tại các cơ sở giáo dục cũng được trang bị các phương tiện như máy vi tính, máy in, đường truyền internet, cáp quang, phòng họp trực tuyến để phục vụ hành chính, kiểm tra thi, giao dịch, trao đổi thông tin, hội họp tập huấn... Hàng năm, đội ngũ của ngành được cử tham gia đầy đủ các lớp bồi dưỡng, tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ, về chương trình GDPT và thay SGK mới…

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, cũng bộc lộ không ít khó khăn, vướng mắc cần được kịp thời tháo gỡ. Đó là sự thiếu đồng bộ về cơ sở vật chất và bài toán nhân sự. Chương trình GDPT 2018 yêu cầu giáo viên phải đổi mới phương pháp, kỹ năng thiết kế học liệu, kiểm tra đánh giá, điều mà không phải giáo viên nào cũng được đào tạo kỹ càng. Việc dạy học tích hợp hay chọn tổ hợp môn ở THPT cũng bộc lộ bất cập, khi đội ngũ còn thiếu, nhiều trường phải "xoay xở” để đủ giáo viên chuyên môn…

Ông Nguyễn Văn Phong, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT, cho biết thời gian qua, Chương trình GDPT 2018 được triển khai theo đúng lộ trình quy định, bảo đảm chất lượng, hiệu quả, đúng mục tiêu đổi mới. Thời gian tới, toàn ngành tiếp tục tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn các cơ sở giáo dục trong toàn tỉnh thực hiện nghiêm túc, đồng bộ Chương trình GDPT 2018; bảo đảm kế hoạch giáo dục phù hợp với điều kiện thực tế. Cùng với đó là đẩy mạnh công tác bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn cho đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao năng lực sư phạm, đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá; phối hợp với các đơn vịliên quan, tăng cường đầu tư, cải thiện cơsởvật chất, trang thiết bịdạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình; đặc biệt chútrọng phòng học bộmôn, thiết bịthực hành vàhoạt động trải nghiệm...

HỒNG PHƯƠNG - KHẮC THỊNH