Dấu ấn đối ngoại đa phương

Năm 2019 đánh dấu một bước ngoặt lớn của Việt Nam trong hoạt độ ng ngoại giao đa phương. Không chỉ góp những tiếng nói chủ động và tích cực vào các diễn đàn toàn cầu, tham gia mạnh mẽ hơn vào thúc đẩy hòa bình quốc tế, độc lập, chủ quyền và tiến bộ xã hội, bảo đảm quyền con người, dấu ấn nổi bật là Việt Nam đã trúng cử vị trí Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (LHQ) nhiệm kỳ 2020-2021 với số phiếu cao kỷ lục.

Nhận lời mời của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Đảng Lao động Triều Tiên, Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên Kim Jong Un đã thăm hữu nghị chính thức Việt Nam vào tháng 3-2019. Chuyến thăm Việt Nam lần này của Chủ tịch Kim Jong Un nhằm củng cố và tăng cường quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp Việt Nam - Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên, thúc đẩy hợp tác giữa hai nước trên nhiều lĩnh vực. Kể từ khi Việt Nam và Triều Tiên thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1950 đến nay, mối quan hệ hữu nghị truyền thống giữa hai nước do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Kim Nhật Thành xây dựng, không ngừng được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước vun đắp, phát triển.

192/193 phiếu, một con số cao kỷ lục trúng cử trong lịch sử bầu các thành viên của LHQ. Ngày 7-6-2019 đã đánh dấu sự trở lại đầy thuyết phục của Việt Nam tại Hội đồng Bảo an LHQ với lần thứ hai trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021. Kết quả này phản ánh sự tín nhiệm của cộng đồng quốc tế dành cho Việt Nam và ngược lại cũng là thành quả xứng đáng của Việt Nam sau quá trình dài vận động và đóng góp vào hòa bình, an ninh thế giới.

Thực tế, để có được sự tin tưởng này, Việt Nam đã có những đóng góp tích cực trong quá trình hơn 40 năm tham gia vào LHQ. Việt Nam đã đảm nhận vị trí Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an nhiệm kỳ 2008-2009 với những dấu ấn đáng kể. Ngay cả khi đã kết thúc nhiệm kỳ, Việt Nam cũng tiếp tục cống hiến không ngừng nghỉ với các vai trò như thành viên Hội đồng Nhân quyền nhiệm kỳ 2014-2016, Hội đồng Kinh tế và xã hội LHQ (2015-2019) và Hội đồng Chấp hành UNESCO (2017- 2021). Tiến sĩ Lê Đình Tĩnh, Học viện Ngoại giao Việt Nam, cho rằng: “Đây là mức độ tự tin mới, tâm thế mới ở mức cao hơn của Việt Nam trong ngoại giao đa phương. Tôi nghĩ sự tự tin đó có ít nhất 3 cơ sở: Cơ sở thứ nhất chính là nền tảng thành công của ngoại giao Việt Nam, trong đó có ngoại giao đa phương trong thời gian vừa qua. Cơ sở thứ 2 chính là những kinh nghiệm cụ thể của Việt Nam tại LHQ và đặc biệt trong Hội đồng Bảo an. Cơ sở thứ 3 là sự ủng hộ của các nước trong khu vực và các quốc gia ở ngoài khu vực”.

Một dấu ấn rõ nét của Việt Nam trong công tác thúc đẩy giải pháp hòa bình năm 2019 là việc tổ chức thành công Thượng đỉnh Mỹ - Triều tại Hà Nội, một sự kiện cầu nối để Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un đối thoại và tiến gần hơn tới các vấn đề xung quanh tình hình hạt nhân Triều Tiên. Sự kiện đối ngoại này được dư luận quốc tế và khu vực đánh giá rất cao. Nhà nghiên cứu các vấn đề quốc tế, giáo sư Carl Thayer, Australia khẳng định: “Năm 2020 Việt Nam sẽ là thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ và là Chủ tịch của ASEAN. Bản thân ASEAN luôn muốn đóng góp và hỗ trợ tiến trình hòa bình trên bán đảo Triều Tiên. Vì vậy, việc nhà lãnh đạo Mỹ và Triều Tiên chọn gặp nhau ở Việt Nam trước khi các bạn làm Chủ tịch ASEAN cũng là sự gửi gắm vào ASEAN và Việt Nam với mong muốn ASEAN và Việt Nam tiếp tục đóng vai trò tích cực vào tiến trình hòa bình trên bán đảo Triều Tiên”.

Năm 2019, Việt Nam cũng tiếp tục tham gia vào lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ khi đưa Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 2 sang Nam Sudan - một trong những địa bàn nóng nhất trên thế giới hiện nay. Đây là đợt triển khai lực lượng tham gia phái bộ gìn giữ hòa bình của LHQ lớn nhất mà Việt Nam tham gia từ năm 2013.

Cũng trong năm 2019, Việt Nam đã đón hơn 570 phái đoàn quốc tế, khoảng 1.700 đại biểu quốc tế đến tham dự Đại lễ Phật đản LHQ 2019 (Vesak 2019). Qua sự kiện đối ngoại tôn giáo này, Việt Nam đã chuyển đi thông điệp mạnh mẽ: Vesak 2019 là dịp suy ngẫm về chân lý hòa bình, giảm thiểu xung đột, khổ đau của loài người, thúc đẩy tình hữu nghị hợp tác giữa các quốc gia… Việt Nam luôn sẵn sàng là một thành viên tích cực thúc đẩy những giá trị nhân văn trong giáo lý và đạo đức của đức Phật được hiện thực hóa, góp phần mang lại sự bình an, hạnh phúc cho nhân loại.

Khởi đầu cho chặng đường mới 2020, với việc đảm nhận vị trí chủ tịch Hội đồng Bảo an ngay trong tháng 1-2020, Việt Nam sẽ có cơ hội đóng góp lớn hơn vào hoạt động của LHQ. Trên cương vị của mình, Việt Nam cam kết sẽ theo đuổi những giá trị mục tiêu và nguyên tắc trong Hiến chương LHQ, sẵn sàng làm việc với tất cả các quốc gia thành viên để giải quyết tất cả những thách thức mang tính truyền thống và phi truyền thống đối với toàn cầu.

TRIỆU PHONG (tổng hợp)