Đẩy mạnh công tác quản lý hóa chất công nghiệp

Nâng cao năng lực công tác quản lý tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm các đơn vị có hoạt động hóa chất về việc thực hiện các quy định an toàn, phòng chống cháy nổ, phát tán chất độc hại; tuyên truyền ý thức chấp hành an toàn hóa chất (ATHC)... là những phương án mà Sở Công thương đã và đang thực hiện nhằm đưa hoạt động sử dụng hóa chất trong công nghiệp tại các doanh nghiệp (DN) từng bước đi vào nề nếp.

Hội thảo về công tác diễn tập ứng phó sự cố hóa chất tại các doanh nghiệp hoạt động hóa chất trên địa bàn tỉnh Bình Dương

Nỗ lực không ngừng

Bình Dương là tỉnh có tỷ trọng phát triển công nghiệp cao, chiếm 64% trong cơ cấu kinh tế. Cùng với sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp là nhu cầu sử dụng hóa chất phục vụ sản xuất ngày càng nhiều với nhiều chủng loại. Việc bảo đảm ATHC trong công nghiệp là một yêu cầu bức thiết trong phát triển kinh tế của tỉnh nhà. Quản lý ATHC cũng là một nội dung mà APEC quan tâm. Ngày 7-4-2017, tại TP.Hồ Chí Minh, cuộc họp thường kỳ giữa Lãnh đạo Hội đồng chăm sóc trách nhiệm (VRCC) và các DN FDI tại Việt Nam đã chính thức được diễn ra nhằm thúc đẩy hơn nữa sự hợp tác giữa các Chính phủ và các DN của các nước thành viên APEC trong quản lý ATHC, phát triển ngành hóa chất bền vững cũng như tự do thương mại.

Thực tế rằng hóa chất là một loại hàng hóa đặc biệt vàmang những đặc tính rất riêng biệt. Để phát triển công nghiệp lớn mạnh, hóa chất là một trong những nguyên liệu không thể thiếu. Song, mặt hàng hóa chất là một thuộc tính độc hại có thể gây ăn mòn, cháy nổ hoặc gây độc cấp tính, mãn tính với con người và các môi trường thứsinh. Điều này đặt ra bài toán công tác quản lý cho các ngành chức năng.

Theo thống kê của Sở Công thương, hiện nay trên toàn tỉnh có 1.042 DN sử dụng hóa chất phục vụ cho sản xuất công nghiêp. Các DN này hoạt động trong nhiều ngành nghề: Xi mạ, chế biến mủ cao su, tôn thép, may mặc, điện tử, thuốc bảo vệ thực vật, giấy, dệt nhuộm, sản xuất sơn, keo, mực in, sản xuất ắc quy, mỹ phẩm, chất tẩy rửa; 55 DN sản xuất hóa chất trong đó có 6 DN sản xuất hóa chất cơ bản: khí công nghiệp (Oxy, Nitơ, Hydro, Argon, Acetylene), Linear Alkylbenzene Sulfonate (LAS), Formaldehyde; 142 cơ sở, DN kinh doanh hóa chất và 5 DN kinh doanh kho chứa hóa chất.

Trong những năm qua, việc sản xuất và kinh doanh, nhập khẩu hóa chất ở Bình Dương phát triển nhanh, hỗ trợ cho phát triển công nghiệp của tỉnh nhà. Bên cạnh việc triển khai Luật Hóa chất và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan của Chính phủ, Bộ Công thương, Sở Công thương đã triển khai có hiệu quả kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất trên địa bàn tỉnh Bình Dương được UBND tỉnh Bình Dương phê duyệt theo Quyết định số 1494/QĐ-UBND ngày 20-6-2016. Hiện nay, Sở Công thương đã ban hành kế hoạch thực hiện trong giai đoạn 2017-2019. Được sự chỉ đạo thường xuyên của Ban giám đốc sở, các phòng chức năng đã nắm bắt sâu sát tình hình sản xuất, sử dụng, kinh doanh hóa chất công nghiệp của các DN trên địa bàn tỉnh nhằm đưa ra những phương án tăng cường công tác quản lý, thanh kiểm tra, diễn tập về sự cố cũng như đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến các DN nhằm ngăn ngừa sự cố hóa chất, tác động của hóa chất đến con người và môi trường.

Với tình hình hoạt động hóa chất đa dạng, nhu cầu sử dụng hóa chất phục sản xuất ngày càng nhiều, để thuận lợi cho công tác quản lý, sở đã khoanh vùng các đối tượng có nguy cơ cao xảy ra sự cố hóa chất để tập trung quản lý, giám sát, đôn đốc DN thực hiện công tác quản lý an toàn theo từng địa bàn với từng DN cụ thể. Sở thường xuyên có văn bản thông báo đến các DN hoạt động hóa chất trên địa bàn tỉnh về tăng cường công tác quản lý ATHC và công tác diễn tập ứng phó sự cố hóa chất. Hiện nay, sở phối hợp với các ngành có liên quan thẩm định và cấp giấy xác nhận biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất cho 144 DN; cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh hóa chất cho 10 DN; cấp giấy chứng nhận huấn luyện kỹ thuật ATHC cho 212 đối tượng quản lý hóa chất và 2.683 đối tượng là người lao động làm việc với hóa chất tại các DN hoạt động hóa chất trên địa bàn tỉnh.

Ý thức của DN là vấn đề quyết định

Nỗ lực của ngành công thương nhằm đẩy mạnh thực hiện ATHC hướng đến phát triển một nền công nghiệp bền vững là rất lớn. Hiệu quả của việc quản lý, thanh tra, tuyên truyền đã và đang thực hiện mang lại những hiệu quả đáng khích lệ. Công tác bảo đảm an toàn trong hoạt động hóa chất ngày càng được các DN quan tâm. Các tổ chức, cá nhân hoạt động hóa chất đã thực hiện các hồ sơ, thủ tục như: Giấy đăng ký kinh doanh, giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất hóa chất thuộc danh mục hóa chất sản xuất, kinh doanh có điều kiện, chứng nhận huấn luyện kỹ thuật an toàn theo các lĩnh vực kinh doanh, cam kết bảo vệ môi trường, chứng nhận về phòng cháy, chữa cháy. Một số tổ chức kinh doanh hóa chất có nguy cơ xảy ra sự cố hóa chất lớn đã xây dựng kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố, đồng thời ứng dụng hệ thống toàn cầu hài hòa về phân loại và ghi nhãn hóa chất (GHS) của Liên hợp quốc. Theo hệ thống GHS, trên nhãn hàng hóa, ngoài tên địa chỉ, số điện thoại nhà cung cấp và nhận dạng sản phẩm (tên thương mại và nhận dạng của mọi thành phần) là các hình đồ cảnh báo nguy hại, từ cảnh báo, cảnh báo nguy cơ, phương pháp phòng ngừa,…

Tuy nhiên, theo tìm hiểu của chúng tôi, năng lực và phương tiện ứng phó sự cố hóa chất của các cơ sở hóa chất trên địa bàn tỉnh Bình Dương còn rất nhiều hạn chế, hầu hết là trang bị các phương tiện phòng cháy và chữa cháy là chủ yếu. Đặc biệt, lĩnh vực kinh doanh hóa chất trên địa bàn tỉnh rất phức tạp, phần lớn là các cơ sở, cửa hàng kinh doanh sơn PU, vecni, dầu bóng có kèm theo các loại dung môi công nghiệp như Acetone, Toluene, Methanol, Xylene, Butyl Acetate… hầu hết không đáp ứng các điều kiện kinh doanh hóa chất theo Điều 5 Thông tư 28/2010/TT-BCT (Điều kiện về nhà xưởng, kho tàng). Các cơ sở, cửa hàng này bố trí, bày bán hóa chất nằm trong khu dân cư, sát đường giao thông và không có kho bảo quản hóa chất. Một số DN thành lập từ trước năm 2007 (Luật Hóa chất và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan ban hành) chưa đáp ứng các quy định được điều chỉnh trong các văn bản quy phạm pháp luật như điều kiện về kho tàng, nhà xưởng, khoảng cách an toàn.

Từ thực tế thấy rằng, các cơ sở hóa chất khi chưa đáp ứng được năng lực ứng cứu sự cố hóa chất tại chỗ khi có sự cố xảy ra, đặc biệt là cháy nổ hóa chất thì hậu quả rất nghiêm trọng, mức độ ảnh hưởng đến cộng đồng rất lớn. Vì vậy, các DN cần ý thức rõ về việc phòng ngừa sự cố hóa chất là việc làm thiết thực để bảo vệ tài sản của chính DN, bảo vệ con người, môi trường sống của cộng đồng thay vì đối phó với sự kiểm tra của các ngành chức năng. Vụ việc điển hình tại Công ty TNHH Sakata Inx Việt Nam đã thiêu rụi hoàn toàn nhà xưởng của DN (hiện tại DN này đã xây dựng lại và khôi phục sản xuất) là một minh chứng cho sự thiệt hại về tài sản của DN và môi trường sống. Vụ rò rỉ khí NH3 ngày 10-10 vừa qua do trong quá trình chiết khí NH3 từ xe bồn qua bồn chứa tại trạm chiết nạp gas NH3, số 217B/7A, đường An Phú Tây - Hưng Long, xã An Phú Tây, huyện Bình Chánh, TP.Hồ Chí Minh bất ngờ đường ống bị vỡ khiến một lượng lớn khí NH3 thoát ra ngoài khiến nhiều người khó thở, chóng mặt và 4 người bị ngộ độc nặng phải cấp cứu là tiếng chuông cảnh báo về sự nguy hại của sự cố ATHC.

Hiện nay, việc quản lý, thanh kiểm tra ATHC thuộc thẩm quyền của ngành công thương gặp không ít khó khăn, nhất là trong việc xác định và phân loại đối tượng hoạt động. Nhất là trong lúc Luật Hóa chất và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan được ban hành tương đối muộn (tháng 7-2007 trở về sau) và đã có nhiều điểm bất cập, các văn bản quy phạm pháp luật chưa điều chỉnh đến các loại hóa chất là hỗn hợp chất và quy định về trình độ chuyên môn của người quản lý hóa chất của các DN sử dụng hóa chất. Nguồn nhân lực chuyên môn của ngành còn quá mỏng so với yêu cầu công việc phải thực hiện trong khi nhiệm vụ thường xuyên như thụ lý hồ sơ, sự vụ chiếm phần lớn thời gian làm việc.

TIỂU MY