Doanh nghiệp xuất khẩu chủ động ứng phó với chuyển biến của thị trường

Các doanh nghiệp lên phương án ứng phó với những biến đổi của thị trường xuất khẩu trong bối cảnh mới, cụ thể ưu tiên phát triển công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu...

Tăng trưởng cao song vẫn lo

Theo Sở Công thương, trong tháng 2-2025 Bình Dương xuất khẩu ước đạt 3 tỷ 108,1 triệu đô la Mỹ, tăng 9,3% so với tháng trước và tăng 62% so với cùng kỳ năm 2024; ước tính xuất siêu đạt 2 tỷ 022 triệu đô la Mỹ, trong đó khu vực kinh tế có vốn đầu tư trong nước xuất siêu ước đạt 529 triệu đô la Mỹ, khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài xuất siêu ước đạt 1 tỷ 493 triệu đô la Mỹ. Lũy kế 2 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh ước đạt 5 tỷ 953 triệu đô la Mỹ, tăng 19,7% so với cùng kỳ năm 2024.

Theo đó, các mặt hàng xuất khẩu chủlực của tỉnh có mức tăng trưởng khả quan. Cụ thể, ngành xuất khẩu gỗ và sản phẩm từ gỗ kim ngạch xuất khẩu ước đạt 1 tỷ 187,8 triệu đô la Mỹ, chiếm tỷ trọng 19,9% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh, tăng 37,3%; hàng dệt may xuất khẩu ước đạt 565,4 triệu đô la Mỹ, tăng 29%; mặt hàng máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng xuất khẩu ước đạt 244,7 triệu đô la Mỹ, tăng 16,8%; mặt hàng giày da xuất khẩu ước đạt 343,1 triệu đô la Mỹ, tăng 37,8% so với cùng kỳ năm 2024.

Tuy vậy, theo lãnh đạo Hiệp hội Chế biến gỗ Bình Dương (BIFA), từ đầu tháng 2-2025 Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã ký sắc lệnh áp thuế thêm 10% với hàng hóa đến từ Trung Quốc, Canada, Mexico. Ngay sau đó, Tổng thống Donald Trump cũng lên kế hoạch áp thuế với các nước áp thuế lên hàng hóa Hoa Kỳ. Đa số doanh nghiệp (DN) trong nước đều tỏ ra lo ngại khi căng thẳng thương mại toàn cầu tiếp tục leo thang; các quyết định thuế quan của Hoa Kỳ gây xáo trộn thị trường thương mại, tài chính toàn cầu. “Hoa Kỳ đã triển khai hàng loạt chính sách thuế quan mới để điều chỉnh cán cân thương mại, giảm nhập siêu, bảo vệ sản xuất trong nước. Việc áp thuế của Hoa Kỳ sẽ làm thay đổi, dịch chuyển thương mại trên toàn cầu và Việt Nam cũng chịu tác động đến sản xuất, xuất khẩu”, ông Nguyễn Liêm, Chủ tịch BIFA, cho biết.

Ngày 20-2, Tham tán Thương mại, Trưởng cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ Đỗ Ngọc Hưng đã có văn bản gửi các hiệp hội ngành nghề liên quan về kế hoạch áp thuế bổ sung của Tổng thống Donald Trump. Ông Đỗ Ngọc Hưng cho biết Hoa Kỳ đang xem xét kế hoạch mở rộng phạm vi áp thuế đối với sản phẩm gỗ xẻ (lumber) và sản phẩm từ rừng (forest products). Mức thuế xem xét là 25% và có hiệu lực từ ngày 2-4-2025 tương tự với mặt hàng thuốc, ô tô và chất bán dẫn.

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), trước những thay đổi về chính sách thuế quan của Hoa Kỳ, Việt Nam đã xây dựng 2 kịch bản. Trong đó, kịch bản khả quan là Hoa Kỳ sẽ ít thay đổi chính sách thuế nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam, như vậy các DN có thể tiếp tục tăng xuất khẩu vào thị trường này. Còn kịch bản khác là Hoa Kỳ sẽ tăng thuế nhiều mặt hàng, như vậy sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất, xuất khẩu của các DN. Khi đó, các DN phải linh hoạt, điều chỉnh lại kế hoạch sản xuất cho phù hợp.

Cần nỗ lực lớn

Ông Phan Thành Đức, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần May mặc Bình Dương (TP. Thuận An), nhìn nhận trước mắt, việc tăng thuế sản phẩm xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ đối với một số mặt hàng, trong đó có dệt may, có thể mang lại cơ hội cho hàng hóa Việt Nam. Để giảm rủi ro khi xuất khẩu hàng hóa, các công ty cần tăng nội địa hóa sản phẩm, tìm kiếm thêm nguyên liệu từ các thị trường mới. “Tuy vậy, chúng tôi đều nhận thấy thị trường toàn cầu trong năm nay sẽ có những diễn biến khó lường, nên các nhà nhập khẩu có xu hướng chỉ đặt đơn hàng nhỏ và vừa trong thời gian ngắn. Thực tế, từ quý II-2025, các đơn hàng xuất khẩu chậm lại, buộc DN dệt may nghiên cứu điều chỉnh lại kế hoạch sản xuất, kinh doanh. Tất cả để thích ứng được với biến động thị trường xuất khẩu”, ông Phan Thành Đức nói.

Ông Phạm Văn Xô, Chủ tịch Hiệp hội Xuất nhập khẩu Bình Dương, cho rằng trong bối cảnh thị trường xuất khẩu có nhiều biến động như hiện nay cũng có những cơ hội cho các DN trên địa bàn tỉnh. Nhưng để tận dụng được cơ hội từ dịch chuyển chuỗi cung ứng và giảm thiểu rủi ro từ căng thẳng thương mại toàn cầu, các DN cần nỗ lực lớn trong việc liên kết, phát triển công nghệ, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Đây sẽ là nền tảng giúp các DN từng bước trở thành đối tác sản xuất chiến lược trong quá trình dịch chuyển chuỗi cung ứng.

Tuy vậy, ông Phạm Văn Xô cũng cho rằng cùng với cơ hội sẽ là những thách thức, đặc biệt là nguồn cung nguyên liệu, sự gia tăng chi phí, cụ thể như chi phí logistics. DN luôn phải sẵn sàng đối diện với thách thức, đặc biệt khi xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ, lĩnh vực gỗ có khả năng bị áp thuế xuất khẩu, bị đưa ra những rào cản phi thuế quan. 

TIỂU MY