Gỡ khó vay vốn tín dụng xanh

 Hiện nay, các dự án xanh không chỉ hướng đến bảo vệ môi trường mà còn mở ra cơ hội kinh doanh mới cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc giải quyết cho các dự án xanh vay vốn đang gặp phải nhiều thách thức. Các ngân hàng, doanh nghiệp đang nỗ lực giải quyết vấn đề này.

Ngân hàng chủ động nguồn vốn

Trong thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tích cực triển khai các kế hoạch hành động, thực hiện chính sách của Chính phủ ban hành nhằm thúc đẩy tín dụng xanh (TDX). Theo đó, các tổ chức tín dụng đã chủ động xây dựng kế hoạch, hoàn thiện tiêu chí, quy trình cũng như phân bổ nguồn vốn cho các dự án thân thiện với môi trường thông qua việc thúc đẩy TDX.

Những ngân hàng hiện có tỷ trọng TDX cao như Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank), Ngân hàng Thương mại Cổ phần (TMCP) Đầu tư và Phát triển (BIDV), Ngân hàng TMCP Ngoại thương (Vietcombank), Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương tín (Sacombank), Ngân hàng TMCP Công Thương (Vietinbank), Ngân hàng TMCP Phát triển TP.Hồ Chí Minh (HD Bank), Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TP Bank)… Cụ thể, Vietcombank đã thực hiện phát hành trái phiếu xanh và tài trợ cho các dự án bảo vệ môi trường. Theo đó, mới đây Vietcombank đã phát hành thành công 2.000 tỷ đồng trái phiếu xanh lần đầu tiên trong lịch sử của mình, tập trung vào các dự án mang lại lợi ích về môi trường. Trong khi đó, BIDV đã ban hành khoản vay xanh cho doanh nghiệp (DN) dệt may với tổng quy mô 3.000 tỷ đồng và 50 triệu đô la Mỹ. 

Cùng với đó là các gói tín dụng ưu đãi cho vay trung dài hạn dự án công trình xanh với quy mô 10.000 tỷ đồng. Các dự án này đều đáp ứng các chứng chỉ của các tổ chức quốc tế như Leed, Lotus, Edge, Green Mark… BIDV còn ra mắt sản phẩm khoản vay liên kết bền vững (SLL). Đây là khoản vay được thiết kế để thúc đẩy các hoạt động sản xuất, kinh doanh bền vững thông qua các ưu đãi về lãi suất dựa trên thành tích của khách hàng trong quá trình giảm thiểu tác động môi trường, sử dụng hiệu quả các nguồn năng lượng, quản lý bền vững chuỗi cung ứng…

Theo ông Trần Ngọc Linh, Giám đốc BIDV - Chi nhánh Bình Dương, tăng trưởng bền vững, tăng trưởng xanh là các mục tiêu chiến lược quan trọng hàng đầu trong hoạt động của BIDV. Thời gian qua, các chương trình TDX đã được nhiều DN tích cực hưởng ứng và đăng ký tham gia, cho thấy nhận thức và sự quan tâm của cộng đồng DN ngày càng lớn đối với các mục tiêu phát triển bền vững.

Cùng nỗ lực gỡ khó

Ghi nhận cho thấy, tuy ngành ngân hàng và các quỹ đầu tư đang nỗ lực hướng dòng vốn vào các dự án kinh tế xanh, nhưng tốc độ tăng trưởng dòng vốn xanh vẫn rất khiêm tốn so với kỳ vọng. Nhiều DN cho rằng không chỉ khó tiếp cận nguồn vốn xanh từ ngân hàng, mà việc tiếp cận nguồn vốn xanh từ các quỹ cũng đòi hỏi nhiều thủ tục phức tạp và quá trình đánh giá kéo dài. Đặc biệt, nhiều DN tái chế, xử lý rác thải, hợp tác xã, trang trại khó đáp ứng yêu cầu về tài sản bảo đảm theo quy định pháp lý hiện hành để được vay vốn phục vụ cho các dự án xanh.

Ông Nguyễn Khánh Toàn, Giám đốc Công ty TNHH Điện Hoàng Ngân Phát (hoạt động kinh doanh lĩnh vực điện năng lượng mặt trời), cho biết tín dụng đang là rào cản lớn đối với dự án xanh, nhất là đối với DN nhỏ và vừa khi thực hiện dự án xanh. Ông Toàn cho rằng các ngân hàng cần có chính sách hỗ trợ tốt hơn, đơn giản quy trình thẩm định và điều kiện cấp tín dụng… cho DN.

Theo đánh giá, TDX có tiềm năng to lớn trong việc thúc đẩy phát triển bền vững tại Việt Nam. Tuy nhiên, để triển khai TDX hiện vẫn còn những thách thức đối với ngành ngân hàng. Nhận diện về những khó khăn trong quá trình cho vay các dự án xanh, ông Nguyễn Hưng, Tổng Giám đốc TP Bank phân tích, định nghĩa và tiêu chí để xác định một dự án xanh hiện được các ngân hàng thương mại áp dụng chưa rõ ràng và chưa đồng nhất, dẫn đến khó khăn trong quá trình xét duyệt. Bên cạnh đó, việc thu thập dữ liệu chi tiết và công cụ đánh giá kỹ thuật đặc thù để xác định dự án có thực sự xanh hay không ở các ngân hàng vẫn còn thiếu. Cùng với đó, các quy định và chính sách về môi trường và tài chính xanh có thể thay đổi, tạo ra rủi ro pháp lý cho các dự án đã được cấp tín dụng. Trong khi việc tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về tài chính xanh tương đối phức tạp, đòi hỏi sự hiểu biết sâu rộng…

Tương tự, lãnh đạo BIDV cho rằng nhiều DN vẫn gặp khó khăn trong việc đáp ứng các tiêu chí đánh giá xanh, hoặc chưa có đủ nguồn lực để chuyển đổi ngay lập tức. Tuy vậy, để tiếp cận các khoản vay bền vững của BIDV, các DN nên xem đây là cơ hội để chuyển đổi mô hình kinh doanh theo hướng xanh và bền vững. Các sản phẩm tài chính bền vững đa dạng đã triển khai của BIDV phù hợp với tất cả các DN hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Vì vậy, BIDV luôn mong muốn được đồng hành với các DN trong quá trình chuyển đổi xanh và thực hành theo tiêu chí ESG (môi trường - xã hội - quản trị), đáp ứng các quy định và tiêu chuẩn của thị trường quốc tế, góp phần giảm phát thải carbon, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và cam kết Net Zero của Chính phủ Việt Nam vào năm 2050.

THANH HỒNG