Các cộng đồng tôn giáo và văn hóa trên khắp Đông Á đều quan niệm rằng cần có một không gian để thăm viếng những người đã khuất. (Nguồn: Getty Images)
Khi dân số toàn cầu đang liên tục gia tăng, không gian để chôn cất người chết về nơi an nghỉ cuối cùng trở thành thứ vô cùng xa xỉ.
Ở một số thành phố lớn tại Mỹ cũng như một số quốc gia khác trên thế giới, đất nghĩa trang đang thiếu trầm trọng.
Cùng lúc đó, nhiều quốc gia đang chuyển đổi các nghi lễ mai táng, thay đổi cách thức hoạt động của các nghĩa trang và thậm chí phá hủy các nghĩa trang lịch sử để lấy lại đất cho người sống.
Ví dụ như ở Singapore, chính phủ đã cưỡng chế phá bỏ các khu mộ gia đình và thay vào đó là các nhà để tro hỏa táng. Đất dành cho phần mộ ở các thành phố cũng chỉ có thời hạn 15 năm, sau đó hài cốt được hỏa táng và không gian đó được để lại cho người tiếp theo.
Ở Hong Kong, đất nghĩa trang được xem là bất động sản đắt nhất tính theo mỗi mét vuông và chính quyền đã phải nhờ đến ảnh hưởng của các ngôi sao nhạc pop cũng như những người nổi tiếng khác để khuyến khích người dân hỏa táng thay vì mai táng.
Mộc thụ táng
Ngay từ những năm 1970, các quan chức Nhật Bản đã lo ngại về việc thiếu không gian chôn cất ở đô thị.
Họ đưa ra nhiều giải pháp mới lạ, từ việc xây dựng các nghĩa trang ở những thị trấn cách xa thành phố, nơi các gia đình có thể tổ chức một kỳ nghỉ để đến thăm viếng người thân, hay cho thuê các chuyến xe buýt để đưa thi hài người đã khuất về mai táng ở vùng nông thôn.
Bắt đầu từ năm 1990, Hiệp hội Xúc tiến Không mộ (Grave-Free Promotion Society), một tổ chức xã hội tình nguyện, đã công khai ủng hộ việc thiêu và rải tro người đã khuất.
Kể từ năm 1999, ngôi đền Shōunji ở miền Bắc Nhật Bản đã cố gắng đưa ra một giải pháp sáng tạo hơn nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng thiếu đất nghĩa trang bằng hình thức “mộc thụ táng” hay Jumokusō. Trong lễ chôn cất này, các gia đình đặt tro cốt người đã khuất xuống đất và trồng cây trên đống tro tàn để đánh dấu khu mộ.
Người ta cũng cho dựng một ngôi đền nhỏ hơn mang tên Chishōin và đặt nó trong một khu rừng nhỏ. Tại đây, hàng năm các sư thầy thực hiện nghi lễ cầu siêu cho những người đã khuất. Gia đình, người thân của họ vẫn có thể đến thăm và thực hiện các nghi lễ tôn giáo tại đây.
Chuyển đổi xã hội
Ý tưởng về hình thức mộc thụ táng đang dần trở nên phổ biến ở Nhật Bản. Các ngôi đền và nhiều nghĩa trang công cộng khác đã bắt đầu áp dụng mô hình này.
Học giả Sébastian Penmellen Boret viết trong cuốn sách ra mắt hồi năm 2016 rằng hình thức mộc thụ táng phản ánh những chuyển biến lớn hơn trong xã hội Nhật Bản.
Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, ảnh hưởng của Phật giáo đối với xã hội Nhật Bản giảm sút khi hàng trăm phong trào tôn giáo mới nở rộ.
Ngoài ra, xu hướng đô thị hóa ngày càng tăng đã làm xói mòn mối quan hệ truyền thống vốn có giữa các gia đình và các ngôi chùa địa phương, nơi phần mộ tổ tiên của họ được chôn cất và chăm sóc.
Phương thức mai táng dưới các gốc cây cũng có chi phí thấp hơn đáng kể so với các phương thức an táng truyền thống. Đây là một điều quan trọng đối với nhiều người Nhật Bản đang phải vật lộn để kiếm sống.
Các cộng đồng tôn giáo và văn hóa trên khắp Đông Á đều quan niệm rằng cần có một không gian để thăm viếng những người đã khuất.
Theo truyền thống Nho giáo, mọi người con đều phải có trách nhiệm chăm sóc cha mẹ, ông bà và tổ tiên đã khuất của mình thông qua các nghi lễ cúng dường thức ăn và các vật phẩm khác.
Trong lễ hội Obon thường được tổ chức vào giữa tháng Tám, phật tử Nhật Bản sẽ đến thăm các phần mộ của gia đình và làm đồ ăn thức uống cho tổ tiên của họ, vì họ tin rằng người đã khuất sẽ đến thăm thế giới loài người trong thời gian này. Những lễ cúng tổ tiên được lặp lại định kỳ 6 tháng một lần vào thời điểm Xuân phân và mùa Thu, được gọi là “ohigan”./.
Theo TTXVN
Xem thêm bình luận