Khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo: Kiến tạo phát triển bền vững

Chiều qua (15-5), tại trường Đại học Thủ Dầu Một, Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với trường Đại học Thủ Dầu Một đã tổ chức hội nghị khai mạc chuỗi sự kiện chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam (18-5), kỷ niệm 45 năm thành lập ngành khoa học và công nghệ tỉnh Bình Dương (1980- 2025) và chào mừng 16 năm thành lập trường Đại học Thủ Dầu Một. Tham dự có ông Võ Văn Minh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; bà Nguyễn Trường Nhật Phượng, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh; ông Bùi Minh Trí, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; ông Trần Hải Đăng, đại diện Văn phòng phía Nam Bộ Khoa học và Công nghệ.

 Thúc đẩy chuyển đổi mô hình phát triển

Những năm qua, từ vùng đất nông nghiệp, Bình Dương đã tiên phong công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hình thành thành phố thông minh, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, trong đó hạt nhân là Thành phố mới Bình Dương, gắn kết “ba nhà” (Nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp). Nhiều trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo được hình thành trên địa bàn tỉnh đã hỗ trợ triển lãm công nghệ, kết nối mạng lưới quốc tế. Hàng năm, nhiều sự kiện, diễn đàn khoa học, triển lãm công nghệ, trong đó có những sự kiện tầm vóc thế giới diễn ra tại Bình Dương.

Xuyên suốt qua các thời kỳ phát triển, hoạt động về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, sở hữu trí tuệ tại Bình Dương luôn chủ động tiên phong, góp phần quan trọng nâng cao năng lực cạnh tranh của tỉnh, đáp ứng nhu cầu của gần 80.000 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Hàng ngàn đề tài, dự án nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao công nghệ các cấp… đáp ứng nhu cầu của xã hội, trong đó có nhiều đề tài, dự án tiên phong cả nước, đạt các giải thưởng, nhân rộng ra toàn quốc. Thông qua các hoạt động khoa học sôi nổi đã thu hút được các viện, trường, nhà khoa học lớn trong nước và quốc tế đến Bình Dương.

Hiện nay, bên cạnh Đại học Quốc gia TP.Hồ Chí Minh nằm một phần lớn diện tích tại Bình Dương, toàn tỉnh còn có 8 trường đại học, 7 trường cao đẳng, hàng chục trường nghề… và chuẩn bị khởi công xây dựng trường Đại học và Khu công nghệ FPT. Đặc biệt, về chuyển đổi số, phát triển thành phố thông minh, Bình Dương luôn được xem là mô hình tiêu biểu, gắn kết “ba nhà” và quốc tế cùng chung tay phát triển...

Hiện đang trong thời điểm chuyển giao, giải thể cấp huyện, sáp nhập sở, ngành, sáp nhập cấp tỉnh, Bình Dương vẫn tiếp tục phát triển hệ sinh thái công nghiệp thế hệ mới gắn với khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Minh chứng cho những nỗ lực của tỉnh, ngày 9-5 vừa qua Phó Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định chấp thuận chủ trương thành lập Khu công nghệ thông tin tập trung Bình Dương. Đây là một dấu ấn quan trọng, cùng với định hướng hình thành các khu công viên khoa học - công nghệ, sẽ là những hạt nhân tạo động lực tăng trưởng mới, thúc đẩy chuyển đổi mô hình phát triển của tỉnh theo hướng thông minh, bền vững.

Tiến sĩ Nguyễn Việt Long, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, khẳng định từ những bước đi đầu tiên còn nhiều khó khăn, đến nay ngành khoa học - công nghệ đã trở thành một động lực quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh của Bình Dương.

Trụ cột vững chắc để phát triển bền vững

Tham luận tại hội nghị, Tiến sĩ Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế số Việt Nam, cho biết Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22-12-2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (gọi tắt là Nghị quyết số 57-NQ/TW) là động lực mới cho doanh nghiệp phát triển bằng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Để đột phá thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, cần cải cách thể chế, chuyển đổi số trong đổi mới thể chế công; tái cấu trúc đầu tư nhà nước, kiến tạo liên kết giữa viện - trường - doanh nghiệp; đầu tư vào nguồn nhân lực công nghệ bậc cao.

Phát biểu tại hội nghị, ông Võ Văn Minh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, đã ghi nhận những đóng góp to lớn của ngành khoa học và công nghệ trong công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của Bình Dương trong suốt những năm qua; khẳng định khoa học và công nghệ là trụ cột vững chắc trong chiến lược phát triển của tỉnh nhà. Ông Võ Văn Minh nhấn mạnh, những thành quả này là kết tinh của sự nỗ lực không ngừng nghỉ từ tất cả các bên, gồm các sở, ban, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp (mà tiên phong là Tổng Công ty Becamex IDC), các viện, trường (đơn vị lớn nhất là trường Đại học Thủ Dầu Một); đặc biệt là sự cống hiến tâm huyết của đội ngũ cán bộ khoa học, kỹ thuật qua các thời kỳ.

Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, với định hướng theo phương án hợp nhất Bình Dương, Bà Rịa -Vũng Tàu và TP.Hồ Chí Minh sẽ hình thành một siêu đô thị năng động, phát huy sức mạnh tổng hợp, không gian phát triển mới, tạo một động lực bứt phá lớn cho toàn vùng và cả nước. Viễn cảnh này mở ra rất nhiều cơ hội, song cũng đặt ra không ít thách thức, đòi hỏi phải có tư duy đột phá, hành động quyết liệt hơn nữa trong thúc đẩy đổi mới mô hình phát triển. Trong hành trình đó, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số chính là chìa khóa mang tính quyết định cho kỷ nguyên mới.

Để hiện thực hóa khát vọng đó, Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị ngành khoa học và công nghệ tiếp tục gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp, viện, trường, xã hội, đổi mới mạnh mẽ, tham mưu sáng tạo, triển khai hiệu quả các nghị quyết mang tính đột phá của Trung ương, đặc biệt là Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4-5-2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết 59-NQ/ TW ngày 24-1-2025 của Bộ Chính trị về “Hội nhập quốc tế trong tình hình mới”... Bên cạnh đó, ngành cần tập trung mọi nguồn lực để xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo ngày càng thực chất, kết nối vùng chặt chẽ, lấy doanh nghiệp làm trung tâm, đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp sáng tạo trong toàn xã hội; đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao công nghệ gắn liền với nhu cầu thực tiễn, ưu tiên các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ lõi mà khu vực này có lợi thế nhằm tạo ra những sản phẩm, dịch vụ mới có giá trị gia tăng cao; tiên phong trong triển khai các chương trình chuyển đổi số toàn diện, xây dựng chính quyền số, kinh tế số và xã hội số, môi trường xanh và bền vững; đặc biệt chú trọng phát triển nguồn nhân lực khoa học - công nghệ chất lượng cao, có chính sách thu hút và trọng dụng nhân tài...

PHƯƠNG LÊ