Ngày 5-10 là thời điểm Thông tư số 15/2015/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quy định mới về tỷ giá giao dịch ngoại tệ (Thông tư 15) chính thức có hiệu lực. Điểm chính của Thông tư 15 là nhằm vào tình trạng đầu cơ và găm giữ ngoại tệ, đẩy nhu cầu ngoại tệ của tương lai về với tương lai thay vì bị dồn vào cùng một thời điểm như thời gian qua.
Quy định mới nêu rõ, các giao dịch ngoại tệ với ngân hàng phải xuất trình giấy tờ và chứng từ chứng minh mục đích, số lượng, thời hạn thanh toán. Căn cứ theo thời hạn của chứng từ đó, các ngân hàng mới được phép bàn giao ngay ngoại tệ hay không, tránh giao ngay để rồi bị găm giữ. Theo đó, trên cơ sở giấy tờ và chứng từ xác minh, nếu thời điểm khách hàng cần ngoại tệ để thanh toán trong phạm vi 2 ngày làm việc thì được mua - bán theo giao dịch giao ngay, từ ngày thứ 3 trở lên ngân hàng chỉ được bán ngoại tệ kỳ hạn.
Với quy định này, doanh nghiệp chưa có nhu cầu thanh toán ngay (trong vòng 2 ngày) sẽ không được mua ngoại tệ giao ngay để găm giữ và phòng thủ như thời gian qua. Còn khi mua bán ngoại tệ kỳ hạn, kỳ hạn tối đa được xác định là 365 ngày, tối thiểu là 3 ngày nói trên.
Để tránh tình huống sang ngày thứ 4 doanh nghiệp đã có thể nắm ngay ngoại tệ và găm giữ dù chưa đến thời điểm thanh toán, Thông tư 15 quy định chặt chẽ thêm: Ngày cuối cùng của kỳ hạn trong giao dịch kỳ hạn không được trước ngày đến hạn thanh toán của doanh nghiệp (xác minh theo giấy tờ, chứng từ chứng minh nhu cầu mua ngoại tệ) 2 ngày làm việc…
Sở dĩ NHNN liên tục có những động thái quản lý và ban hành một số văn bản liên quan đến tỷ giá là do thời gian qua trên thị trường có xu hướng găm giữ ngoại tệ. Riêng tại Bình Dương, theo phản ánh của các ngân hàng thương mại, mặc dù lãi suất huy động ngoại tệ các kỳ hạn (trước ngày 28-9) tương đối thấp, ở mức 0,75%/năm đối với cá nhân, 0,25%/ năm đối với tổ chức, doanh nghiệp nhưng doanh số huy động ngoại tệ, đặc biệt là nguồn tiền gửi không kỳ hạn của các doanh nghiệp, tổ chức có dấu hiệu tăng nhanh trong 2 tháng gần đây. Còn theo số liệu của NHNN - Chi nhánh tỉnh Bình Dương, tính đến cuối tháng 8, nguồn tiền gửi USD trong tổng nguồn huy động vốn đã quy đổi trên địa bàn tỉnh ở mức gần 9.500 tỷ đồng, tăng 26,2% so với đầu năm và tăng 7,8% so với tháng trước.
Như vậy, sau quyết định cắt giảm lãi suất huy động USD vừa qua, Thông tư 15 một lần nữa khẳng định mục đích rõ hơn của NHNN trong việc chống đô la hóa, ổn định tỷ giá và củng cố sức mạnh cho đồng nội tệ.
THANH HỒNG
Xem thêm bình luận