Ngành Văn hóa và Thể thao tỉnh Nghệ An đã và đang tiến hành rà soát, kiểm kê, phân loại các ngôi nhà sàn, nhà cổ để xem xét, xếp hạng theo Luật Di sản nhằm bảo tồn, phát huy hiệu quả các di sản, phục vụ phát triển du lịch.
Một ngôi nhà sàn truyền thống mới được xây dựng ở bản Vy, xã Bắc Sơn, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An.
Du lịch cộng đồng tại các huyện miền Tây Nghệ An được xác định là một trong 3 sản phẩm đặc trưng đã được định vị của du lịch tỉnh. Khách đến với những điểm du lịch này ngoài việc tham quan các danh thắng còn muốn được tìm hiểu thêm về bản sắc văn hóa của người dân địa phương. Thực tế cho thấy nhiều bản làng nhà sàn truyền thống trên địa bàn tỉnh đang dần mất đi. Đây là vấn đề cần đặt ra đối với việc gìn giữ không gian, giá trị văn hóa truyền thống, kiến trúc cảnh quan trong xây dựng, thiết kế kiến trúc nhà sàn gắn với phát triển du lịch bền vững trong giai đoạn hiện nay.
Là huyện vùng cao biên giới, có nhiều dân tộc cùng chung sống gồm: Thái, Khơ Mú, H’Mông..., mỗi dân tộc có những bản sắc văn hóa riêng, nên trong nhiều năm qua, huyện Tương Dương luôn chú trọng triển khai nghiêm túc việc bảo tồn và phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số.
Địa phương này đã lựa chọn một số làng Thái cổ để bảo tồn, giữ gìn và phát huy các nét đặc trưng vốn có nhưng đang đứng trước nguy cơ mai một.
Từ chỗ trước đây có một số hộ dân tự ý bán nhà sàn làm nhà xây, thậm chí còn được ví như hiện tượng “chảy máu nhà sàn”, thì nay đã dần nhận thức đúng tầm quan trọng của việc bảo tồn các giá trị truyền thống, quay lại làm nhà sàn phù hợp với phong tục tập quán và nét sinh hoạt cộng đồng.
Nằm giữa đại ngàn Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt là những nếp nhà sàn cổ của đồng bào Thái làng Mường Đán, xã Hạnh Dịch, huyện Quế Phong. Với lịch sử hơn 300 năm, những ngôi nhà sàn có diện tích từ 120 - 150m2 được lợp bằng gỗ samu dầu, xẻ thủ công vuông vắn. Vì gỗ sa mu có dầu nên không mối mọt, cũng không bị mưa gió làm cong gãy. Có mái nhà đã tồn tại hàng trăm năm, qua bao thế hệ gia chủ nhưng thớ gỗ vẫn sáng như mới. Người dân nơi đây cho biết, đã bao đời nay người dân đều sinh ra, lớn lên bên nếp nhà sàn, mọi sinh hoạt văn hóa, những điệu nhảy sạp hay khắp, nhuôn, suối đều được vang lên dưới nhà sàn mỗi khi có khách quý đến chơi.
Chủ tịch UBND huyện Quế Phong Dương Hoàng Vũ cho biết, huyện đã mời các chuyên gia về du lịch đi khảo sát thực tế, đánh giá về lợi thế, khai thác về du lịch từ bản làng Thái cổ, nếp nhà sàn độc đáo nơi đây. Cùng với thác Bảy tầng, những ngôi nhà sàn cổ, huyện Quế Phong đang xây dựng làng Mường Đán, xã Hạnh Dịch thành điểm du lịch cộng đồng.
Với sự nỗ lực của chính quyền địa phương, ngành Văn hóa và Thể thao Nghệ An đã phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền cho người dân lưu giữ lại những ngôi nhà sàn cổ, để họ thấy được giá trị văn hóa truyền thống dân tộc mình qua ngôi nhà sàn. Các huyện miền Tây Nghệ An như Con Cuông, Tương Dương, Kỳ Sơn, Quỳ Châu, Quế Phong xây dựng các đề án để bảo tồn không gian văn hóa của các dân tộc gắn với phát triển du lịch. Đồng thời, các huyện cũng có những cơ chế, chính sách để người dân chủ động, có ý thức bảo tồn ngôi nhà mình đang sống, tạo sinh kế từ việc bảo tồn các giá trị văn hóa.
Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Nghệ An Trần Thị Mỹ Hạnh cho biết: Nhiều địa phương đã xây dựng đề án bảo tồn, phát huy các giá trị và không gian văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch thông qua các mô hình du lịch cộng đồng. Ngành Văn hóa và Thể thao thời gian tới sẽ tiến hành rà soát, phân loại, kiểm kê, hệ thống các ngôi nhà sàn cổ, nhà sàn truyền thống từ đó tiến hành xếp hạng di tích lịch sử theo Luật Di sản. Sở cũng đề nghị ngành Xây dựng và Hội Kiến trúc cần số hóa kiến trúc nhà sàn nhằm phục dựng lại các ngôi nhà sàn cổ, phục vụ cho hoạt động du lịch cộng đồng gắn với không gian văn hóa truyền thống đồng bào các dân tộc.
Theo TTXVN
Xem thêm bình luận