Điều 54 Hiến pháp năm 2013 quy định: Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Việc thu hồi đất phải công khai, minh bạch và được bồi thường theo quy định của pháp luật.
Cụ thể, quy định của Hiến pháp, Luật Đất đai năm 2013 đã quy định chi tiết các trường hợp thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh (Điều 61) và thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vìlợi ích quốc gia, công cộng (Điều 62). Theo đó, các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vìlợi ích quốc gia, công cộng phải được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chấp thuận, bao gồm: Các dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư mà phải thu hồi đất; Các dựán do Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định đầu tư mà phải thu hồi đất, như: Dự án xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế; khu đô thị mới; dự án đầu tư bằng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA); dự án xây dựng trụ sở cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương; trụ sở của tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao; công trình di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh được xếp hạng, công viên, quảng trường, tượng đài, bia tưởng niệm, công trình sự nghiệp công cấp quốc gia; dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật cấp quốc gia; kho dự trữquốc gia; công trình thu gom, xử lý chất thải; Các dựán do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh chấp thuận mà phải thu hồi đất, như: Dựán xây dựng trụ sở cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội; công trình di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh được xếp hạng, công viên, quảng trường, tượng đài, bia tưởng niệm, công trình sự nghiệp công cấp địa phương; dựán xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật của địa phương; công trình thu gom, xử lý chất thải; dựán xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn mới; chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn; cụm công nghiệp; khu sản xuất, chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản tập trung.
Các dự án, công trình phải thu hồi đất được thể hiện trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện và do UBND cấp tỉnh, cấp huyện ra quyết định thu hồi đất. Luật quy định cụ thể các trường hợp thu hồi đất phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, nhằm hạn chế các hành vi lợi dụng, lạm quyền trong thu hồi đất.
TOÀN THẮNG
Xem thêm bình luận