Để khuyến khích tăng cường sử dụng vật liệu xây dựng không nung (VLXDKN) và hạn chế sản xuất, sử dụng gạch đất sét nung (GĐSN), Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 567/QĐ-TTg ngày 28-4-2010 về phê duyệt Chương trình phát triển VLXDKN đến 2020. Qua thời gian thực hiện quyết định này, trong cả nước nói chung, tại Bình Dương nói riêng đã đạt được những kết quả khả quan.
Cơ chế, chính sách đã có
Các chuyên gia cho biết sản xuất VLXDKN, ngoài việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường còn tận dụng được nhiều nguồn nguyên liệu sẵn có tại nhiều vùng miền ở trong nước (như cát, mạt đá...) và chất thải trong sản xuất công nghiệp (như tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy sản xuất thép và các cơ sở công nghiệp). Chính vì thế, Chính phủ, các bộ ngành liên quan đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, thúc đẩy phát triển VLXDKN, trong đó chủ yếu là gạch không nung (GKN). Cụ thể như Quyết định số 1469 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển VLXD Việt Nam đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030; Thông tư số 09/2012 của Bộ Xây dựng quy định sử dụng VLXDKN trong các công trình xây dựng; Thông tư số 157/2011 của Bộ Tài chính về danh mục vật tư làm nguyên liệu sản xuất VLXDKN và thiết bị cho dây chuyền sản xuất VLXDKN được miễn thuế…
Dây chuyền sản xuất gạch ống không nung xi măng cốt liệu của Công ty TNHH gạch ống không nung Ngôi sao Bình Dương (TX.Tân Uyên) Ảnh: C.T.V
Ông Nguyễn Quang Hiệp, Phó Vụ trưởng Vụ VLXD, Bộ Xây dựng, cho biết trong các chính sách về phát triển VLXDKN thì Chỉ thị số 10/2012 của Thủ tướng Chính phủ đã bổ sung thiết bị và dự án chế tạo thiết bị sản xuất VLXDKN vào danh mục các sản phẩm cơ khí trọng điểm, danh mục dự án đầu tư sản xuất sản phẩm cơ khí trọng điểm giai đoạn từ 2009 đến 2015 để hưởng ưu đãi. Điều này đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp (DN) đầu tư vào máy móc, thiết bị sản xuất VLXDKN.
Tại Bình Dương, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Xây dựng, UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 05/2013 về tăng cường sử dụng VLXDKN và hạn chế sản xuất GĐSN trên địa bàn tỉnh. Mới đây nhất là Chỉ thị số 08/2018 về tăng cường sử dụng VLXDKN và hạn chế sản xuất, sử dụng GĐSN trên địa bàn tỉnh; Kế hoạch 1961/2018 về thực hiện lộ trình giảm dần việc sản xuất, sử dụng GĐSN.
Sớm giải quyết khó khăn, vướng mắc
Bên cạnh kết quả đã đạt được, theo đánh giá việc thực hiện chương trình phát triển VLXDKN vẫn còn gặp không ít khó khăn. Ông Hiệp cho rằng cơ chế, chính sách cũng như hành lang pháp lý tuy đã đủ nhưng chưa tạo hiệu quả do thiếu chính sách tín dụng đầu tư, thiếu chính sách kích cầu, chính sách ưu đãi đầu tư cho nghiên cứu và phát triển GKN nói riêng, VLXDKN nói chung. Bên cạnh đó, các chính sách về thuế, phí trong danh mục sản phẩm cơ khí trọng điểm được ưu đãi chưa thực sự phát huy hiệu quả; các DN ngành xây dựng rất ít quan tâm và lập các dự án sản xuất để hưởng ưu đãi do rào cản hưởng ưu đãi cồng kềnh, thủ tục phức tạp.
Bà Nguyễn Thị Thanh Hảo, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, cho rằng hiện nay, việc đầu tư sản xuất VLXDKN trên địa bàn tỉnh đã được triển khai. Ngoài số DN sản xuất VLXD có điều kiện đầu tư thiết bị sản xuất hiện đại, hiện nay các DN còn lại chỉ sử dụng dây chuyền sản xuất với công nghệ trung bình, thiếu đồng bộ nên hiệu quả chưa cao.
Trong khi đó, lãnh đạo các DN sản xuất, kinh doanh VLXD trên địa bàn tỉnh cho biết hiện nay, nguồn nguyên liệu để sản xuất GĐSN vẫn còn nhiều, khai thác dễ dàng nên giá thành của GĐSN rẻ khiến VLXDKN khó cạnh tranh. Bên cạnh đó, muốn sản xuất VLXDKN thì DN phải đầu tư hệ thống dây chuyền thiết bị sản xuất GKN hiện đại, công suất lớn, có tính tự động hóa cao. Tuy nhiên, hệ thống dây chuyền này chủ yếu được nhập khẩu từ Hàn Quốc, Tây Ban Nha, Nhật Bản… giá rất cao, không phải DN nào cũng có điều kiện để đầu tư.
“Thực tế hiện nay, do thiếu thông tin về vật liệu mới, khá xa lạ so với vật liệu truyền thống khiến cho nhiều chủ nhà e ngại khi chọn lựa vật liệu mua để xây dựng nhà ở. Đại lý của tôi đã nhập về một số sản phẩm VLXDKN, chủ yếu là gạch xi măng cốt liệu, gạch bê tông bọt (gạch nhẹ), gạch con sâu... nhưng ít khách hàng đến hỏi mua”, chị Linh, chủ một đại lý VLXD tại thị trấn Lai Uyên, huyện Bàu Bàng, cho biết.
HOÀNG PHẠM
Xem thêm bình luận