Thôn tính?

“Thôn tính” là cụm từ khá dè dặt khi được sử dụng trước dấu hiệu lăm le thay đổi trật tự trong hội đồng quản trị (HĐQT) ở nhiều doanh nghiệp có cổ phần công chúng. Sự việc vừa diễn ra ở Công ty Cổ phần Bánh kẹo Biên Hòa (Bibica) là một ví dụ.

Lotte thâm nhập thị trường Việt Nam qua một hợp đồng hợp tác chiến lược với Bibica từ tháng 10-2007. Theo đó, Bibica chuyển nhượng cho Lotte 30% tổng số cổ phần tương đương khoảng 4,6 triệu cổ phiếu với một loạt các thỏa thuận, như: Lotte hỗ trợ Bibica nhập khẩu sản phẩm của Lotte để phân phối tại Việt Nam, giúp Bibica xuất khẩu sản phẩm sang Hàn Quốc; giúp Bibica mở rộng và phát triển kinh doanh trong lĩnh vực bánh kẹo... Đến cuối quý I-2012, tại đại hội cổ đông thường niên Bibica, con số cổ phiếu chiếm giữ của Lotte tại Bibica được công bố làm giật mình nhiều cổ đông nhỏ lẻ: 38%, đồng thời đại diện Lotte nắm giữ vai trò chủ tịch HĐQT. Giám đốc tài chính cũng là người của Lotte và vị này suýt chút nữa được thêm một chân vào ghế HĐQT của Bibica.

Giải thích vì sao không thấy bánh Lottepie sản xuất tại Bibica bán ở thị trường xứ kim chi, một đại diện phía Việt Nam cho hay giá mua sản phẩm này từ Lotte Hàn quốc chỉ có 6,9 USD/thùng, trong khi Bibica chào bán thị trường khác đến 8,4 USD/thùng. Kết quả, với mạng lưới bán lẻ phủ kín toàn quốc của Bibica, các sản phẩm Lotte làm ăn chung với Bibica được dịp “ăn theo” và đương nhiên phía đối tác nghiễm nhiên hưởng lợi qua việc không mất thời gian, tiền của để thương hiệu Lotte hiện diện trên các sạp bách hóa Việt Nam.

Tương tự, vào cuối quý I vừa qua, tiếp bước sau công ty mẹ Thai Plastic and Chemical đã thành công khá ngoạn mục trong việc thu gom cổ phiếu của Nhựa Bình Minh (BMP) và Nhựa Tiền Phong (NTP) để trở thành cổ đông lớn thứ 2 tại hai doanh nghiệp này; thì Công ty nhựa Thái Lan Nawaplastic Industry (Saraburi) Co. cũng kịp thời thông báo trở thành cổ đông lớn nắm 16,72% vốn của BMP và 22,67% vốn của NTP. Cần biết thêm rằng BMP và NTP là hai doanh nghiệp lớn nhất trong lĩnh vực sản xuất ống nhựa xây dựng tại Việt Nam và Thai Plastic and Chemical hiện chiếm đến 50% thị phần ống nhựa PVC tại Thái Lan.

Trên thực tế, nếu bỏ vốn đầu tư trực tiếp, xây dựng nhà máy tại Việt Nam, thì để xây dựng được hệ thống phân phối tương tự như Bibica, NTP hay BMP, các “ông lớn” nước ngoài phải mất rất nhiều thời gian, với số vốn ít lắm cũng vài trăm triệu USD mà chưa nắm chắc được thành công. Trong khi đó số tiền bỏ ra để “thu gom” cổ phiếu ở các doanh nghiệp này lại rẻ hơn nhiều. Xem ra đây là chiêu thức lợi hại để tiến đến mở rộng thị trường cho các thương hiệu đến từ nước ngoài mà hàng rào luật pháp Việt Nam chưa kịp thời cập nhật hóa để có những điều chỉnh phù hợp.

NGUYỄN PHÚC