Tiếp sức cho mô hình kinh tế hợp tác

Năm 2017, trên địa bàn tỉnh đã có một số hợp tác xã (HTX) tổ chức liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế khác nhằm nâng cao năng lực, sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn còn đó những khó khăn, vướng mắc cần sớm được tháo gỡ.

Nhiều cố gắng

Vườn trái cây ăn trái của HTX Tân Mỹ (huyện Bắc Tân Uyên) những ngày cuối năm khá nhộn nhịp khách hàng. Anh Lê Minh Sang, Giám đốc HTX Tân Mỹ, cho biết sau 3 năm hoạt động trong lĩnh vực trồng cây ăn trái (cây có múi), HTX đã xây dựng quy mô diện tích 40 ha trồng bưởi da xanh, bưởi đường lá cam, cam, quýt. Hiện HTX đang thu hoạch 10 ha; dự kiến đến năm 2021 sẽ thu hoạch hết 40 ha, với sản lượng khoảng 1.500 tấn.

 Vườn bưởi HTX cây ăn trái Tân Mỹ (huyện Bắc Tân Uyên) đang chuẩn bị vào mùa thu hoạch phục vụ Tết Nguyên đán Mậu Tuất 2018. Ảnh: THANH HỒNG

Anh Sang chia sẻ, trước đây nông dân địa phương trồng cây ăn trái theo kiểu nhỏ lẻ, mạnh ai nấy bán. Trước thực tế này, HTX cây ăn trái Tân Mỹ đã được thành lập và vận động nông dân vào HTX, từ đó tạo nguồn cung ứng ổn định để đàm phán với các đơn vị tiêu thụ sản phẩm. Tất cả thành viên của HTX đều bán trái cây trực tiếp cho hệ thống siêu thị. Sau khi trừ chi phí, một phần nhỏ lợi nhuận thu được của các thành viên sẽ được góp vào quỹ HTX để duy trì hoạt động. Nhờ thiên nhiên ưu đãi, đất đai màu mỡ, cùng với sự nỗ lực đầu tư của các thành viên nên chất lượng trái cây của HTX được khách hàng đánh giá cao. HTX đã vượt qua những khó khăn ban đầu về sự liên kết, kỹ thuật, thị trường tiêu thụ. Năm 2015, HTX đã ký kết hợp đồng với hệ thống Siêu thị Co.opMart để tiêu thụ sản phẩm bưởi da xanh và bưởi đường lá cam. Sản phẩm làm ra có thị trường tiêu thụ, giá cả ổn định. Điều đáng mừng là hiện các sản phẩm của HTX đã có mặt tại 77 siêu thị của hệ thống Siêu thị Co.opMart và gần 250 cửa hàng thực phẩm an toàn Co.op Food trên cả nước. Nhờ đó, thu nhập của các thành viên HTX ổn định từ 5 - 6 triệu đồng/người/tháng.

Cũng như HTX cây ăn trái Tân Mỹ, nhờ mạnh dạn đầu tư, chịu khó lao động, học tập kinh nghiệm lẫn nhau, đồng thời liên kết hiệu quả, minh bạch nguồn đầu tư, nhiều HTX trên địa bàn tỉnh đang chứng tỏ sức sống mới của mình. Điển hình như mô hình trồng hoa lan của anh Lê Thành Trung, anh Bùi Minh Sang ở phường Tân An, TP.Thủ Dầu Một; tổ hợp tác nuôi cá dĩa ở phường Chánh Nghĩa, TP.Thủ Dầu Một… Đối với lĩnh vực vận tải có HTX vận tải Bình Dương, HTX vận tải Tín Thành; lĩnh vực dịch vụ nông nghiệp có HTX dịch vụ nông nghiệp An Sơn (TX. Thuận An); lĩnh vực khác có HTX mây tre lá Ba Nhất…

Hiện nay, nhiều HTX trên địa bàn tỉnh đã dần xây dựng thương hiệu uy tín, mở rộng phát triển sản xuất theo quy mô, hình thức tập trung, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Nhờ vậy, nhiều HTX đã giúp nhiều thành viên, hộ gia đình trên địa bàn tỉnh có nguồn thu nhập ổn định trên 70 triệu đồng/lao động/năm.

Khó nhất là vốn

Phát triển kinh tế tập thể (KTTT) thông qua mô hình hoạt động của các HTX đã và đang được Đảng, Nhà nước rất quan tâm, khuyến khích, với nhiều chính sách ưu đãi. Bên cạnh đó, thời gian qua tự thân các HTX cũng chú trọng nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh, đa dạng hóa ngành nghề; chủ động góp vốn đầu tư, đổi mới công nghệ, nhà xưởng, thiết bị sản xuất, đồng thời mở rộng quy mô, tạo thêm sản phẩm mới, liên lết với các thành phần kinh tế trong và ngoài tỉnh để phát triển sản xuất, kinh doanh, giải quyết việc làm cho người lao động.

Tuy nhiên, KTTT của tỉnh cũng đang gặp không ít khó khăn, hạn chế về năng lực quản trị, định hướng trong hoạt động sản xuất kinh doanh, kỹ năng tiếp thị, quảng bá sản phẩm, khai thác thị trường, vốn vay...; trong đó vấn đề vốn vay là khó khăn nhất của các HTX. Theo Nghị định số 55/2015/NĐ-CP ngày 9-6-2015 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn (viết tắt là Nghị định 55), các HTX có thể vay tín chấp được tối đa 1 tỷ đồng, thế nhưng trên thực tế chưa có HTX nào được vay ở mức tối đa. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có nhiều HTX được đánh giá là có chiều hướng hoạt động tốt, nhưng các HTX cũng chưa thể tiếp cận vốn vay theo Nghị định 55. Ông Trần Văn Thuận, Giám đốc HTX nông nghiệp Bình Dương (xã Phước Sang, huyện Phú Giáo), cho biết theo quy định HTX chưa đủ điều kiện để vay tín chấp, còn vay thế chấp thì HTX không có đủ tài sản, vì tài sản là của xã viên. Không có vốn, hoạt động của HTX gặp nhiều khó khăn, không có điều kiện để đầu tư phát triển kinh tế.

Còn theo anh Sang, hiện nay các chính sách cho các HTX nông nghiệp chưa thật sự khuyến khích mô hình kinh tế này phát triển hiệu quả. Muốn phát triển có hiệu quả thì cần có sự quan tâm hơn nữa. Thực tế cho thấy, ở đâu HTX được quan tâm, tạo điều kiện thì ở đó hoạt động hiệu quả. Còn như hiện nay, HTX cây ăn trái Tân Mỹ muốn mở rộng, phát triển cũng không có điều kiện, vì quỹ đất không có, việc tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng đang gặp khó. “Chúng tôi mong muốn các cơ quan chức năng tiếp tục hỗ trợ HTX cho vay vốn ưu đãi giúp HTX có điều kiện đầu tư mở rộng và phát triển mô hình trồng cây ăn quả”, anh Sang kiến nghị.

Không chỉ đối với các HTX nông nghiệp, các HTX phi nông nghiệp cũng đang gặp nhiều khó khăn cần sớm được tháo gỡ. Ông Nguyễn Minh Triều, chuyên viên Phòng Tài chính - Kế hoạch TX.Thuận An, cho biết bên cạnh việc tiếp cận các nguồn vốn vay cũng như hướng dẫn thủ tục kê khai thuế đối với HTX, tổ hợp tác, hiện nay các HTX còn khó khăn khác, đó là quỹ đất cho các HTX về dịch vụ vận tải, mô hình nông nghiệp đô thị còn khó khăn do diện tích đất nhỏ, manh mún. Bên cạnh đó, diện tích đất một số nơi còn bị ô nhiễm, gây ảnh hưởng đến năng suất cây trồng, vật nuôi… Do vậy, để hoạt động sản xuất, kinh doanh của các HTX đạt hiệu quả, những khó khăn, vướng mắc hiện nay trong hoạt động của các HTX cần sớm được tháo gỡ. Liên minh HTX tỉnh, Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh cần tiếp tục tổ chức chuyển giao tiến bộ khoa học - kỹ thuật mới, định hướng mô hình hoạt động, hỗ trợ thủ tục pháp lý tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi nhằm tạo điều kiện cho HTX, tổ hợp tác tiếp tục duy trì ổn định sản xuất và phát triển thêm những ngành nghề hoạt động có ưu thế để nâng cao hiệu quả kinh tế.

Mặt khác, kinh tế hợp tác là mô hình kinh tế đặc thù của từng địa phương, vì vậy các tổ chức tín dụng nên tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục và có cơ chế linh hoạt về thủ tục vay, lãi suất vay cho các HTX, tổ hợp tác.

 THANH HỒNG