Trợ giúp pháp lý: Nhiều hoạt động thiết thực

Thực hiện Kế hoạch số 378/ KH-HĐPHLN của Hội đồng Phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng tỉnh Bình Dương (gọi tắt là Hội đồng Phối hợp liên ngành), Hội đồng Phối hợp liên ngành (HĐPHLN) đã thống nhất mở rộng đối tượng được trợ giúp pháp lý (TGPL) là các trường hợp tại trại tạm giam, nhà tạm giữ; TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng cho người dưới 18 tuổi. Đây cũng là một trong những chủ trương nằm trong Đề án Đổi mới hoạt động TGPL giai đoạn 2015-2025.

 Ông Nguyễn Trọng Tùng, Phó Giám đốc Trung tâm TGPL đang giải thích về quyền được TGPL cho người bị tạm giam. Ảnh: T.TRINH

TGPL ở các trại tạm giam, tạm giữ

Việc tổ chức thực hiện TGPL cho can phạm nhân luôn nhận được sự phối hợp tích cực từ nhiều phía, từ các cơ quan thành viên của HĐPHLN gồm: Công an tỉnh, Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh, Tòa án Nhân dân tỉnh, Sở Tư pháp; đại diện Ban chủ nhiệm Đoàn Luật sư và các Trợ giúp viên pháp lý (TGVPL). Từ khi kế hoạch được ban hành, đã có 8 đợt tuyên truyền; 53 người bị tạm giam, tạm giữ được giải thích quyền được TGPL. Việc giải thích được các TGVPL thực hiện trực tiếp và bằng văn bản theo quy định, cử người xác minh điều kiện TGPL và tiến hành làm thủ tục tham gia tố tụng để bào chữa cho 27 trường hợp có đơn yêu cầu trợ giúp pháp lý.

Theo kế hoạch đề ra, HĐPHLN có nhiệm vụ tuyên truyền, giải thích quyền được TGPL cho người bị buộc tội và người bị tạm giữ trong trường hợp khẩn cấp, là người thuộc diện được trợ giúp để nắm rõ nhu cầu và thực hiện quyền lợi cho họ. Về phía Viện Kiểm sát Nhân dân, Tòa án Nhân dân các cấp khi thụ lý vụ việc theo thẩm quyền nếu phát hiện đương sự có nhu cầu TGPL thì có trách nhiệm hướng dẫn họ hoặc người thân của họ liên hệ với trung tâm để được trợ giúp.

Ông Nguyễn Trọng Tùng, Phó Giám đốc Trung tâm TGPL tỉnh cho biết trong mỗi đợt tuyên truyền, trước khi giải thích quyền được TGPL cho người bị tạm giam, tạm giữ, HĐPHLN đã làm việc với đại diện lãnh đạo, Điều tra viên, cán bộ trại tạm giam, nhà tạm giữ để tuyên truyền các quy định của pháp luật về TGPL trong hoạt động tố tụng. Kết thúc các đợt tuyên truyền, một số cơ quan cảnh sát điều tra như TX.Tân Uyên, huyện Phú Giáo, TX.Thuận An… đã chủ động liên hệ với trung tâm yêu cầu cử TGVPL tham gia tố tụng cho người được TGPL từ giai đoạn điều tra, đây là dấu hiệu cho thấy hiệu quả của công tác tuyên truyền. Hoạt động này là cách làm mới nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐPHLN cũng như nâng cao trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng đối với công tác TGPL. Qua đó nâng cao hiệu quả của hoạt động TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng tại Bình Dương.

Tham gia tố tụng cho người dưới 18 tuổi

Trên cơ sở kiến nghị của HĐPHLN về TGPL trong hoạt động tố tụng tỉnh, ngày 28-4-2016 UBND tỉnh đã có công văn chấp thuận chủ trương TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng cho người dưới 18 tuổi. Theo đó, Trung tâm TGPL được thực hiện TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng cho trẻ em dưới 18 tuổi đối với những vụ việc thuộc phạm vị thực hiện của trung tâm. Đây là chủ trương mới có nhiều ý nghĩa tích cực đối với công tác TGPL nói riêng và hoạt động tố tụng nói chung trên địa bàn tỉnh. Về mặt pháp lý, chủ trương này phù hợp với nguyên tắc bảo đảm quyền được bào chữa của người chưa thành niên quy định trong Luật Tố tụng Hình sự, Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em; phù hợp với xu hướng mở rộng đối tượng được hưởng dịch vụ trợ giúp pháp lý miễn phí của Đề án đổi mới hoạt động TGPL của Chính phủ.

Thực tế việc tham gia tố tụng của TGVPL đối với những vụ án mà người bị buộc tội là người dưới 18 tuổi góp phần “chia sẻ gánh nặng” với luật sư đối với những vụ án chỉ định cho người dưới 18 tuổi. Theo thống kê, các vụ án liên quan đến người dưới 18 tuổi chiếm số lượng lớn nhất đối với những vụ án quy định phải có luật sư chỉ định. Bên cạnh đó, các cơ quan tiến hành tố tụng có thêm lựa chọn luật sư hoặc TGVPL tham gia bào chữa cho người dưới 18 tuổi. Điều này giúp cơ quan tiến hành tố tụng không quá phụ thuộc vào luật sư đối với án chỉ định, qua đó giúp cơ quan tiến hành tố tụng bảo đảm thời hạn tố tụng theo quy định và khách quan hơn khi xét xử.

Chủ trương TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng cho người dưới 18 tuổi là một giải pháp cụ thể nhằm đẩy mạnh hoạt động TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng, qua đó triển khai hiệu quả Đề án đổi mới hoạt động TGPL trên địa bàn tỉnh.

THỦY TRINH