Truyền dạy văn hóa di sản trên nền tảng số

Nhắc đến đờn ca tài tử (ĐCTT) Bình Dương không ai không biết đến Nghệ nhân Nhân dân (NNND) Thu Hồng, người đã có hơn 50 năm gắn bó với bộ môn nghệ thuật di sản này. Không chỉ tích cực đóng góp cho phong trào ĐCTT qua nhiều hoạt động trong và ngoài tỉnh, nay nghệ nhân ngoài 70 tuổi đời này còn truyền dạy nghệ thuật dân gian trên nền tảng số.

Nghệ nhân Nhân dân Thu Hồng (hàng đầu, bên trái) luôn hăng hái trong các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị độc đáo của nghệ thuật đờn ca tài tử ở Bình Dương

Cánh chim không mỏi

NNND Thu Hồng (tên thật là Nguyễn Thị Thu Hồng) được xem là một trong những “bậc tiền bối” có nhiều đóng góp tích cực cho phong trào ĐCTT trên đất Bình Dương. Không chỉ là người giữ lửa ĐCTT, NNND Thu Hồng còn tích cực truyền ngọn lửa đam mê của mình cho nhiều học trò và những người yêu thích loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo này...

Tài ca diễn của NNND Thu Hồng tiến bộ rất nhanh và bà nhanh chóng trở thành diễn viên, ca sĩ, người dẫn chương trình nòng cốt của Đoàn Văn công Bình Dương lúc bấy giờ. Bà đã trải qua các chức vụ: Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ (CLB) ĐCTT Trung tâm Văn hóa tỉnh năm 1999, rồi Chủ nhiệm CLB ĐCTT Trung tâm Văn hóa tỉnh năm 2011. Trong thời gian đó, ngoài việc điều hành, hướng dẫn các học viên của CLB, NNND Thu Hồng còn thường xuyên tổ chức các buổi giao lưu, liên hoan ĐCTT trong và ngoài tỉnh, góp phần thúc đẩy phong trào ĐCTT tỉnh nhà phát triển mạnh mẽ và sôi nổi hơn.

Những cống hiến, dâng trọn niềm đam mê cho nghiệp đờn ca của bà còn được ghi nhận bởi những danh hiệu cao quý mà Nhà nước đã phong tặng. Năm 2015, bà được tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú. Vào năm 2019, bà được tặng danh hiệu NNND vì đã có nhiều cống hiến xuất sắc trong giữ gìn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc. Với hơn 50 năm gắn bó với ĐCTT, NNND Thu Hồng chia sẻ: “Những thành tựu hôm nay mà cô có được đó không chỉ là kết quả của sự nỗ lực không ngừng, mà còn là hạnh phúc lớn lao trong cuộc đời cô. Bởi ĐCTT không chỉ là cái nghiệp gắn kết với cô từ nhỏ, mà còn là niềm đam mê trong suốt cuộc đời”.

Nhiều niềm vui từ nền tảng số

Bên cạnh hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp, thời gian qua, NNND Thu Hồng còn dành nhiều tâm huyết để truyền dạy ĐCTT cho các thế hệ yêu thích ĐCTT trên đất Bình Dương. Với kiến thức, kinh nghiệm của mình, bà truyền đạt lại hết cho các học trò, hướng dẫn cho các đội ĐCTT của tỉnh đi lưu diễn và mang về nhiều thành tích cho phong trào ĐCTT của tỉnh nhà.

Mới đây, NNND Thu Hồng đã thực hiện nhiều video clip truyền dạy ĐCTT trên nền tảng TikTok được đông đảo công chúng theo dõi. NNND Thu Hồng cho biết cuối tháng 5-2024, con gái ruột tên là Nguyễn Hạnh Dung đã tạo tài khoản TikTok cho bà và đăng bài “Điệu buồn phương Nam”. Sau đó là bài ca cổ “Hai bà mẹ”, “Hương sắc Bình Dương” theo thể điệu Tây thi quảng, rồi lần lượt các bài học vỡ lòng cho người mộ điệu mới bắt đầu học và tìm hiểu về ĐCTT, như các bài: Xướng âm lồng bản ngũ cung “Hò xự xang xê cống”, vỗ nhịp, chỉnh phát âm, các bài bản lý nhỏ...

Từ cái tâm đầy nhiệt huyết ấy, sau hơn 2 tuần liên tục đăng video clip, tài khoản Ca cổ Út Hồng đã thu hút hơn 4.000 người theo dõi, nhiều video clip có hàng trăm ngàn người xem với rất nhiều bình luận ủng hộ tích cực và bày tỏ mong muốn tìm đến gặp để được học trực tiếp.

NNND Thu Hồng cho biết nhiều người mộ điệu từ phường Tân Vĩnh Hiệp (TP.Tân Uyên), TP.Thuận An, TP.Hồ Chí Minh… tìm đến nhà để được bà giảng dạy. Ngoài ra, bà còn dạy online trên nền tảng mạng xã hội Zalo. Tuy còn chưa rành công nghệ nhưng thấy học trò đam mê và học tập hăng say nên người nghệ nhân ngoài 70 tuổi này vẫn rất nhiệt huyết và tận tâm. Bà hướng dẫn, chỉ ra những cái khó, những mẹo giúp các tài tử mới và cũ (nhiều năm ca hát) dễ dàng hát ngọt ngào các bài bản, bài ca cổ mà trước giờ vẫn còn trật nhịp.

Với xu hướng ngày càng hiện đại, công nghệ số ngày càng phát triển, các nền tảng số, nền tảng mạng xã hội đã mở ra một loạt các cơ hội mới cho việc bảo tồn và truyền dạy văn hóa di sản. Với NNND Thu Hồng, bên cạnh truyền dạy bằng phương tiện truyền thống như lời nói, thực hành và hình thức văn bản truyền thống, thì sự xuất hiện của công nghệ số đã mở ra một thế giới mới cho việc truyền dạy và tương tác. Bằng cách kết hợp giữa truyền thống và công nghệ, NNND Thu Hồng đã bước đầu thành công khi tạo ra một môi trường mới trên không gian số để phát huy hơn nữa sự nghiệp truyền dạy và tôn vinh văn hóa di sản ĐCTT Nam bộ.

MINH HIẾU