Bảo tàng Quân đoàn 4: Nơi giáo dục truyền thống lịch sử ý nghĩa

 Bảo tàng Quân đoàn 4 (BTQĐ4) là một trong những bảo tàng của lực lượng vũ trang, là nơi lưu giữ, bảo quản, trưng bày hiện vật truyền thống về quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của quân đoàn. Đó là những minh chứng giá trị, góp phần truyền bá di sản văn hóa quân sự Việt Nam, tuyên truyền giáo dục truyền thống bất khuất chống xâm lược của dân tộc cho các thế hệ hôm nay và mai sau.

 Nhiều đoàn khách, trong đó có những đoàn học sinh rất thích thú khi đến tham quan tại BTQĐ4. Trong ảnh: Liên đội trường TH Đông Hòa, Hội đồng Đội TP.Dĩ An tổ chức lễ kết nạp Đội tại BTQĐ4

 Nơi lưu giữ nhiều giá trị

Những ngày tháng tư lịch sử này, cùng với nhiều đoàn khách khác, chúng tôi có dịp ghé thăm BTQĐ4 - một địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống ngay trên địa bàn TP.Dĩ An. Nơi đây đang lưu giữ rất nhiều hiện vật, tư liệu quý giá, ý nghĩa. Dẫn chúng tôi đi tham quan một vòng bảo tàng, Thượng tá Nguyễn Thanh Chương, Giám đốc BTQĐ4, cho biết BTQĐ4 còn gọi là Bảo tàng Binh đoàn Cửu Long, được thành lập ngày 13-7-1995, là bảo tàng hạng II trong hệ thống Bảo tàng Quốc gia.

BTQĐ4 là một thiết chế văn hóa trong quân đội, nơi lưu giữ và phát huy những giá trị văn hóa, lịch sử quân sự. Từ khi hình thành, bảo tàng đã trở thành một trung tâm văn hóa phục vụ bộ đội và nhân dân trên địa bàn; là địa chỉ đỏ trong công tác giáo dục truyền thống. Bảo tàng có 2 khu trưng bày, trong đó khu trưng bày cố định trong bảo tàng có diện tích 2.370m2 và trưng bày ngoài trời có diện tích hơn 1.300m2. Bên cạnh đó, nơi đây còn có nhà bia tưởng niệm anh hùng liệt sĩ của quân đoàn, rộng khoảng 1,2ha.

Ở tầng trệt là gian khánh tiết, chúng tôi hết sức ấn tượng với bức phù điêu cao 9m, chính giữa treo trống đồng, biểu tượng văn hóa Việt trên nền các họa tiết và hoa sen chạm nổi. Phía trên bức phù điêu có khắc 12 chữ vàng truyền thống của quân đoàn: “Trung thành, đoàn kết, anh dũng, sáng tạo, tự lực, quyết thắng”. Phía trước bức phù điêu là chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh đúc bằng đồng cao 3m.

Tại gian khánh tiết còn trưng bày nhiều hiện vật, hình ảnh giới thiệu những hoạt động, sự kiện liên quan đến quân đoàn. Những hình ảnh, hiện vật ở đây đã tái hiện lại phong trào đấu tranh cách mạng của quân và dân miền Nam trong những ngày đầu kháng chiến; hình thành nên các đơn vị chủ lực đầu tiên của Quân đoàn 4 sau này. Bên cạnh đó là khu vực trưng bày “Không gian xưa” với những bộ sưu tập, giới thiệu đến khách tham quan, như: Bộ “Ký họa chiến trường”, “Kỷ vật chiến tranh”, “Kỷ vật xưa”… Thông qua những bộ sưu tập này, chúng ta thêm hiểu hơn về cuộc sống sinh hoạt, chiến đấu của cha ông ta trong những năm tháng chiến đấu.

Ở tầng 1 và tầng 2, BTQĐ4 còn trưng bày nhiều hình ảnh, hiện vật giới thiệu về các trận đánh lịch sử và các đơn vị chủ lực của ta trên chiến trường miền Đông Nam bộ. Những hình ảnh, hiện vật đối lập giữa 2 tuyến (ta và địch) được trưng bày ở đây đã giúp người xem có thể hình dung, so sánh về tương quan lực lượng giữa ta và địch. Đến với BTQĐ4, khách tham quan còn được tìm hiểu về Quân đoàn 4 từ những ngày đầu mới thành lập, đến những trận đánh lớn mà quân đoàn đã tham gia, như: Chiến dịch Phước Long; giải phóng Dầu Tiếng - Chơn Thành (đường 13); Định Quán - Lâm Đồng (đường 20); chiến dịch Xuân Lộc.

Ngay khi bước chân lên tầng 2 bảo tàng, khách tham quan đã bị cuốn hút bởi hàng chữ “Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử”. Đây là khu vực trưng bày hình ảnh, hiện vật của Quân đoàn 4 trong chiến dịch Hồ Chí Minh và quân quản Sài Gòn. Cũng ở tầng 2 này, còn trưng bày những hình ảnh thể hiện tội ác của Pôn Pốt đối với Việt Nam và nhân dân Campuchia; những hình ảnh, tư liệu, hiện vật gắn với thời gian quân đoàn tham gia bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nhiệm vụ quốc tế. Và cuối cùng là những hình ảnh, hiện vật giới thiệu quân đoàn tham gia xây dựng và phát triển, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc trên địa bàn trọng điểm phía Nam của Tổ quốc.

Đón chào mọi người đến tham quan

Ngoài những hình ảnh, tư liệu, hiện vật giá trị trưng bày bên trong bảo tàng, điều ấn tượng khi chúng tôi đặt chân đến bảo tàng này là không gian bên ngoài rất rộng rãi, với nhiều cây xanh, bóng mát xung quanh. Từ ngoài cổng bước vào, ngay chính giữa khuôn viên là tượng đài chiến thắng của quân đoàn. Trong khuôn viên bảo tàng, những hiện vật khối lớn được bố trí, sắp đặt hài hòa, cuốn hút người xem. Với khoảng sân khá rộng, khu vực này đã tạo nên một không gian lý tưởng cho các đoàn khách tổ chức những hoạt động sinh hoạt khối đông, trải nghiệm khi đến đây tham quan, tìm hiểu.

Thượng tá Nguyễn Thanh Chương chia sẻ, BTQĐ4 luôn mở rộng cửa chào đón các đoàn đến tham quan, tổ chức các hoạt động dã ngoại, về nguồn. Đến đây, các đoàn không chỉ được nhìn tận mắt, nghe giới thiệu về những trận tránh của quân và dân ta, về những giá trị lịch sử, văn hóa đang được lưu giữ, trưng bày bên trong bảo tàng mà còn được phục vụ lễ dâng hương Chủ tịch Hồ Chí Minh và các anh hùng liệt sĩ tại nhà bia tưởng niệm với nghi thức quân đội trang nghiêm, thành kính. Đây cũng là nét độc đáo, được các đoàn đánh giá cao bởi ý nghĩa mà nghi lễ này mang lại đối với những người tham gia.

Ngoài phục vụ lực lượng quân đội, BTQĐ4 còn phục vụ nhu cầu tham quan, tìm hiểu của các tầng lớp nhân dân. Ông Phạm Hồng Thi, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Du lịch tỉnh, cho biết để người dân địa phương cũng như du khách biết đến bảo tàng, trong thời gian qua, trung tâm đã có những hoạt động tuyên truyền, quảng bá giới thiệu về BTQĐ4. Trung tâm đã chọn bảo tàng để tổ chức lễ phát động quảng bá du lịch; giới thiệu trên sơ đồ tuyến du lịch của tỉnh; giới thiệu cho nhiều đoàn tham quan trong và ngoài tỉnh.

Những bài viết về bảo tàng, những sự kiện, hiện vật, bộ sưu tập đang trưng bày tại bảo tàng cũng được trung tâm đăng tải trên trang web của đơn vị và các trang mạng xã hội để tuyên truyền, giới thiệu cho mọi người biết đến “địa chỉ đỏ” ý nghĩa này. “Đây là một địa chỉ đỏ có ý nghĩa giáo dục truyền thống rất cao, đặc biệt là với thế hệ trẻ. Thời gian tới, chúng tôi sẽ có thêm nhiều hoạt động phối hợp, kết nối nhằm giới thiệu, đưa nhiều người, khách du lịch đến với BTQĐ4 hơn”, ông Thi nói.

 HỒNG THUẬN - HOÀNG ANH