Khoa học công nghệ – “chìa khóa” nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong siêu đô thị tương lai

Chương trình “Đối thoại với cử tri” do Thường trực HĐND tỉnh Bình Dương tổ chức và phát sóng truyền hình trực tiếp vừa qua đã thu hút sự quan tâm rộng rãi từ cử tri và nhân dân trong và ngoài tỉnh. Với tinh thần cầu thị, thẳng thắn và sát thực tiễn, chương trình trở thành diễn đàn công khai, minh bạch để người dân đặt câu hỏi và lãnh đạo các cấp trực tiếp giải đáp. 

Ứng dụng công nghệ để giảm người – tăng hiệu quả

Tại chương trình, đại biểu Võ Thị Thanh Hương đặt câu hỏi: “Sau sáp nhập, TP.HCM trở thành siêu đô thị với quy mô dân số lớn, địa bàn rộng, vậy vai trò của khoa học – công nghệ trong quản lý nhà nước sẽ được phát huy như thế nào để vừa tinh giản biên chế, vừa phục vụ người dân hiệu quả?”. 

Trả lời câu hỏi này, ông Nguyễn Hữu Yên, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tỉnh Bình Dương khẳng định: trong tiến trình tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu lực hành chính, khoa học – công nghệ chính là giải pháp then chốt. Với các đô thị siêu lớn như TP.HCM trong tương lai, việc ứng dụng công nghệ số không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo phục vụ người dân nhanh chóng, minh bạch và hiệu quả.

Ông Yên cho biết, KH&CN sẽ hỗ trợ toàn diện, từ tự động hóa quy trình công việc, tăng cường minh bạch đến tối ưu năng lực công chức thông qua trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data). 

“Công nghệ sẽ là ‘cánh tay nối dài’ giúp công chức hoàn thành tốt nhiệm vụ, đặc biệt trong bối cảnh tinh giản biên chế sâu rộng,” ông nhấn mạnh. Giải pháp trọng tâm là xây dựng nền tảng chính quyền số toàn diện, bao gồm: kho dữ liệu dùng chung liên thông các ngành, hệ thống quản lý văn bản điện tử và hạ tầng CNTT hiện đại, đảm bảo an toàn – an ninh mạng. 

Song song đó là việc nâng cao năng lực số cho đội ngũ cán bộ, công chức thông qua đào tạo chuyên sâu, đổi mới tư duy và sẵn sàng tiếp cận công nghệ mới. “Con người quyết định mức độ thành công của công nghệ,” ông Yên nói.

Đô thị thông minh: Quản trị hiệu quả, phát triển bền vững

Ông Nguyễn Hữu Yên cũng cho biết, việc ứng dụng KH&CN không chỉ dừng lại trong nội bộ chính quyền mà còn mở rộng ra người dân, doanh nghiệp. 

Tại Bình Dương, nhiều nền tảng đã đi vào vận hành như: Cổng dịch vụ công trực tuyến, hệ thống tiếp nhận phản ánh – kiến nghị 1022, và siêu ứng dụng đô thị thông minh tích hợp đa dịch vụ. Đặc biệt, hệ thống 1022 hoạt động 24/7, kết nối chính quyền với người dân qua ba hình thức: trả lời tự động, nhân viên tổng đài và chuyển tiếp cơ quan chuyên trách. Người dân có thể theo dõi tiến độ xử lý phản ánh – đảm bảo minh bạch và phản hồi kịp thời. 

Công nghệ AI cũng được tích hợp trong chatbot, trợ lý ảo giúp công chức xử lý thông tin nhanh, người dân dễ dàng tra cứu thủ tục hành chính. Dữ liệu lớn (Big Data) được ứng dụng để phân tích hành vi, nhu cầu người dân, từ đó chính quyền cá nhân hóa dịch vụ công và xây dựng chính sách phù hợp. Công nghệ này cũng giúp giám sát hiệu quả làm việc của cán bộ, cải thiện chất lượng phục vụ, tăng sự hài lòng của người dân.

Theo ông Yên, hướng đến mục tiêu xây dựng TP.HCM trở thành siêu đô thị thông minh, các giải pháp "smart city" là không thể thiếu. Bình Dương hiện đang triển khai và sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm như: đầu tư mạng 5G, điện toán biên (edge computing), giao thông thông minh, chiếu sáng tự động, đỗ xe thông minh, giám sát môi trường qua cảm biến IoT. 

Đáng chú ý, hệ thống thông tin địa lý (GIS) cũng được ứng dụng vào công tác quản lý quy hoạch, đất đai, hạ tầng đô thị, giúp lãnh đạo ra quyết định nhanh chóng, chính xác. “Thành phố thông minh là nền tảng để TP.HCM nâng cao khả năng dự báo, điều hành và phục vụ người dân tốt hơn,” ông Yên khẳng định.

Chính quyền hai cấp: Tinh gọn nhưng không xa dân

Vấn đề đảm bảo hiệu quả của mô hình chính quyền hai cấp (tỉnh – xã) sau sáp nhập cũng được đại biểu Huỳnh Văn Sơn nêu ra: “Liệu có nguy cơ quan liêu, xa dân? Vai trò giám sát của đại biểu dân cử, Mặt trận, các đoàn thể có được bảo đảm?”. 

Giải đáp vấn đề này, bà Nguyễn Hoàng Bảo Trân, đại biểu Quốc hội, Phó Giám đốc Sở KH&CN nhấn mạnh: Nghị quyết 190/2025/QH15 của Quốc hội đã quy định rõ mô hình tổ chức chính quyền tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Trong đó, cấp tỉnh chịu trách nhiệm quản lý vĩ mô và liên vùng; cấp xã là nơi trực tiếp giải quyết các vấn đề dân sinh, cung cấp dịch vụ công thiết yếu. 

Đặc biệt, cấp xã được trao quyền tự chủ cao hơn, bao gồm cả thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong phạm vi địa phương. Điều này không chỉ giúp chính quyền gần dân hơn, mà còn phát huy tính chủ động, linh hoạt của cơ sở. 

Cùng với đó, hệ thống pháp luật cũng đang được sửa đổi đồng bộ, từ Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Cán bộ công chức, đến các đạo luật liên quan đến Mặt trận, Công đoàn, Thanh niên, Dân chủ cơ sở... để phù hợp với mô hình mới. 

Bà Trân khẳng định, cơ chế giám sát quyền lực sẽ không bị buông lỏng. Đại biểu dân cử, Mặt trận và các đoàn thể sẽ tiếp tục thực hiện vai trò phản biện xã hội, đảm bảo quyền lực được kiểm soát và hoạt động chính quyền luôn gắn bó chặt chẽ với người dân.

Đỗ Trọng- Minh Tuấn