Theo Luật Nhà giáo vừa được Quốc hội khóa XV thông qua, vị trí pháp lý của nhà giáo cả trong và ngoài công lập được xác lập đầy đủ, đồng bộ với tư cách nhà giáo chứ không chỉ là người lao động theo cơ chế hợp đồng. Lương của nhà giáo cũng được xếp cao nhất trong thang bậc lương hành chính sự nghiệp, cùng với đó là phụ cấp ưu đãi nghề và phụ cấp khác tùy theo tính chất công việc, vùng miền theo quy định của pháp luật; không cấm dạy thêm, học thêm... Những chính sách nổi bật nêu trên trong Luật Nhà giáo đã mang lại “làn gió mới” tiếp sức cho ngành giáo dục.
Luật Nhà giáo xác lập vị trí pháp lý đầy đủ cho nhà giáo trong cả cơ sở giáo dục công lập và ngoài công lập. Lần đầu tiên, nhà giáo ngoài công lập được thừa nhận là một người hành nghề đặc thù, có chuẩn nghề nghiệp, quyền và nghĩa vụ tương đồng, không chỉ là người lao động theo hợp đồng như trước. Luật quy định rõ quyền được tôn trọng, bảo vệ danh dự, nhân phẩm và cơ chế xử lý nghiêm minh với các hành vi xúc phạm nhà giáo. Đây là điểm nhấn quan trọng nhằm bảo vệ nhà giáo khỏi các áp lực xã hội phi lý và giữ gìn môi trường sư phạm an toàn, văn minh.
Về mức lương, lâu nay nói đến lương là nhiều nhà giáo lại cảm thấy chạnh lòng vì mức lương nhà giáo thường thấp nhất trong hệ thống thang bảng lương so với các ngành nghề khác. Luật Nhà giáo vừa được Quốc hội thông qua quy định “lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp” và giao Chính phủ quy định chi tiết về chính sách tiền lương đối với nhà giáo. Đây là căn cứ quan trọng để Chính phủ có những quy định điều chỉnh liên quan đến tiền lương của nhà giáo bảo đảm chủ trương “xếp cao nhất”. Ngoài ra, theo quy định của luật, nhà giáo còn được hưởng thêm các khoản phụ cấp đặc thù, trách nhiệm, ưu đãi, trợ cấp vùng khó khăn, trợ cấp giáo dục hòa nhập, thâm niên, lưu động…, góp phần nâng cao thu nhập toàn diện.
Dạy thêm, học thêm được dư luận xã hội quan tâm vì đã trở thành nhu cầu. Giáo viên cần dạy thêm để tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống. Học sinh cần học thêm để nâng cao kiến thức. Học thêm còn là nhu cầu của phụ huynh nhằm bảo đảm con em luôn được hòa nhập trong môi trường lành mạnh ngoài giờ học ở trường. Mới đây, trước tình hình học sinh cuối cấp bước vào kỳ thi quan trọng, dư luận lại một phen “dậy sóng” với việc cấm dạy thêm, học thêm. Luật Nhà giáo vừa được Quốc hội thông qua không cấm dạy thêm, học thêm mà chỉ quy định nhà giáo không được ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức nhằm hạn chế, khắc phục tình trạng học thêm, dạy thêm tràn lan và trục lợi từ hoạt động dạy thêm, học thêm.
Cuối cùng là đạo đức nhà giáo lần đầu tiên được luật hóa với các quy tắc ứng xử cụ thể trong quan hệ với người học, đồng nghiệp, gia đình học sinh và xã hội. Trách nhiệm nêu gương được luật xác định là một phần không thể tách rời trong hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo, thể hiện qua sự mẫu mực, liêm chính, tận tâm trong giảng dạy và ứng xử xã hội.
LÊ QUANG