Đồng chí Nguyễn Văn Tiết, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Thủ Dầu Một, một trong những chiến sĩ cộng sản tiêu biểu trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Đồng chí hy sinh khi tuổi đ ời còn rất trẻ nhưng khi nhắc đến cuộc đời hoạt động cách mạng và phong cách lãnh đạo của đồng chí, ai cũng tôn kính, mến phục . Cả cuộc đời hoạt động cách mạng, đồng chí luôn một lòng vì nước, vì dân.
Bài 1: Người con ưu tú của vùng đất Bình Nhâm
Là một trong những Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Thủ Dầu Một, đồng chí Nguyễn Văn Tiết được biết đến như một tấm gương của lòng dũng cảm, gan dạ, tầm nhìn xa, đặc biệt là tấm lòng vì nước, vì dân.
Linh hồn của Hội kín Bình Nhâm
Những ngày giáp tết, vừa chạm chân đến vùng đất Bình Nhâm đã nghe mùi mứt gừng thơm nồng. Ở đây, nghề làm mứt đã có từ bao đời nay. Vào khoảng tháng 8 âm lịch, cả một vùng quê yên bình bỗng rộn ràng tiếng nói cười và gọi nhau í ới. Ở Bình Nhâm, làm mứt không phải là công việc của riêng ai, nên già, trẻ, gái, trai ai nấy đều xắn tay vào việc, khiến cả làng vui còn hơn ngày hội.
Phường Bình Nhâm hôm nay đang rực rỡ vào xuân. Ảnh: Q.CHIẾN
Yên bình là vậy, nhưng Bình Nhâm từ lâu đã là một “địa chỉ đỏ” với Chi bộ Bình Nhâm - Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Thủ Dầu Một. Vùng đất này mang trong mình một truyền thống đấu tranh cách mạng vẻ vang. Theo sử sách còn ghi lại, kể từ khi thực dân Pháp xâm lược nước ta (1858), miền Đông Nam bộ là mảnh đất đầu tiên của Tổ quốc bị nhà Nguyễn cắt dâng cho thực dân Pháp. Dưới ách thống trị của thực dân, nhân dân Bình Nhâm phải trải qua những năm tháng vô cùng cơ cực. Những vườn cây xanh tươi trở nên xơ xác tiêu điều vì chính sách thuế đất, thuế vườn nghiệt ngã. Những ngành tiểu thủ công nghiệp lâu đời của địa phương bị o ép đến lụi tàn. Sau một ngày làm việc, chạng vạng tối, mỗi dân đinh lại phải ra trình diện tại trạm canh để chờ phiên gác, nếu không phải đóng tiền phụ thu, tiền canh cho bọn hương chức hội tề.
Trước ách thống trị của thực dân, ngay từ những năm 1926, làn sóng đấu tranh dâng lên mạnh mẽ trong các tầng lớp nhân dân tỉnh Thủ Dầu Một, trong đó có nhân dân Bình Nhâm. Nổi bật nhất là phong trào đấu tranh của công nhân đòi tăng lương, giảm giờ làm, chóng cúp phạt, cải thiện đời sống. Những cuộc đấu tranh này có ảnh hưởng sâu rộng trong quần chúng nhân dân, nhất là thanh niên yêu nước trong vùng. Từ phong trào rộng lớn và sôi nổi đó, các hội kín được thành lập với nhiều hình thức đấu tranh phong phú để chống lại chế độ cai trị đương thời.
Trong bối cảnh đó Hội kín yêu nước ở Bình Nhâm ra đời. Và không ai khác, linh hồn của hội kín là thầy thuốc Ba Phèn và đồng chí Nguyễn Văn Tiết. Nguyễn Văn Tiết là một thanh niên trí thức, được tiếp xúc với sách vở, với môi trường luôn sôi sục đấu tranh, đồng chí nhanh chóng tiếp nhận được tư tưởng mới và tiến bộ, hăng hái tham gia các hoạt động chống thực dân đế quốc, hô hào đồng bào đứng lên giải phóng giống nòi.
Năm 1926, khi đang học ở trường Thủ Dầu Một, Nguyễn Văn Tiết đã đứng ra vận động anh em đồng học bãi khóa, kéo xuống Sài Gòn tham gia lễ truy điệu cụ Phan Chu Trinh vừa mới mất. Sau đó, đồng chí về Bình Nhâm gặp thầy thuốc Ba Phèn. Hai người đứng ra lập hội kín, trở thành hạt nhân nòng cốt của tổ chức này. Năm 1928, sau khi đồng chí Nguyễn An Ninh bị bắt, đồng chí tham gia hội viên của nhóm đảng viên Tân Việt Đảng do Lê Trọng Khôi tổ chức. Từ cuối năm 1929 đến đầu năm 1930, phong trào yêu nước cùng với những nhận thức về cách mạng xã hội chủ nghĩa đã ảnh hưởng sâu sắc đến con đường cách mạng của đồng chí, đồng chí gia nhập nhóm thanh niên của Chi bộ An Nam cộng sản Đảng (tỉnh Gia Định) và tích cực tham gia phong trào đấu tranh của nông dân vùng Lái Thiêu.
Ngày 3-2-1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, đánh dấu bước ngoặt lịch sử của cách mạng Việt Nam, kết thúc sự khủng hoảng bế tắc về đường lối lãnh đạo cách mạng. Tháng 8-1930, đồng chí được kết nạp vào Đảng tại Chi bộ cộng sản Bình Nhâm, là một trong những đảng viên đầu tiên của Chi bộ Bình Nhâm. Từ đây cũng đánh dấu bước ngoặt trên con đường tham gia cách mạng của đồng chí Nguyễn Văn Tiết.
Quê hương đổi thay
Trong những ngày này, có dịp đến phường Bình Nhâm sẽ thấy nhịp sóng đang hối hả. Bà Tống Ngọc Khương, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy phường Bình Nhâm, cho biết Đảng bộ và nhân dân phường Bình Nhâm rất tự hào với truyền thống của quê hương. Bình Nhâm không chỉ là chi bộ đầu tiên của tỉnh Thủ Dầu Một, mà còn là quê hương của đồng chí Nguyễn Văn Tiết, một trong những bí thư đầu tiên của tỉnh Thủ Dầu Một. Phát huy truyền thống đó, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân phường Bình Nhâm luôn đoàn kết, đồng lòng đưa địa phương phát triển.
Có thể thấy, từ khi Bình Nhâm lên phường (năm 2013), bộ mặt địa phương phát triển vượt bậc. Rõ nét nhất chính là hệ thống đường giao thông nông thôn, giao thông nội đồng được quan tâm đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đi lại, vận chuyển hàng hóa. Đời sống người dân được nâng lên. Dù phát triển nhưng Bình Nhâm vẫn giữ được những vườn cây ăn trái đặc sản, vẫn luôn giữ được nét hồn quê hương. Nguồn thu chính của địa phương vẫn chủ yếu từ nông nghiệp, dịch vụ và thương mại. Đời sống của người dân Bình Nhâm vẫn gắn liền với những vườn cây xanh mướt…
Sự đổi thay từng ngày ở phường Bình Nhâm là minh chứng sống động về những thành quả từ vai trò lãnh đạo của cấp ủy Đảng, điều hành quản lý của chính quyền địa phương, đặc biệt là việc phát huy truyền thống cách mạng, tinh thần đoàn kết một lòng để chung tay xây dựng quê hương ngày càng tươi đẹp hơn... (còn tiếp)
Đồng chí Nguyễn Văn Tiết sinh năm 1909 (Kỷ Dậu), cha ông là Nguyễn Văn Viết, mẹ là Lê Thị Biên. Quê quán đồng chí ở xã Bình Nhâm, huyện Lái Thiêu, tỉnh Thủ Dầu Một (nay là phường Bình Nhâm, TX.Thuận An, tỉnh Bình Dương). Tuy nhà nghèo, nhưng đồng chí được cha mẹ cho đi học và đã thi đậu tiểu học Trường Cộng đồng Nam Châu Thành (nay là trường Tiểu học Nguyễn Du, phường Phú Cường, TP.Thủ Dầu Một).
Tháng 3-1926, đồng chí đã vận động học sinh TX.Thủ Dầu Một bãi khóa, kéo về Sài Gòn dự lễ tang cụ Phan Chu Trinh. Sau đó, đồng chí sớm gia nhập “Hội kín” yêu nước của Nguyễn An Ninh ở địa phương. Cơ sở của hội được lập ra đầu tiên ở quận Lái Thiêu với khoảng 10 thanh niên như: Nguyễn Văn Tiết, Nguyễn Văn Lộng, Hồ Văn Cống, Đinh Văn Sáng… Về sau hội tăng lên hàng chục hội viên. Thành viên của hội bao gồm những người là thợ mộc, thợ lò chén, thợ lò đường, học sinh, thầy giáo, thầy ký ở Thủ Dầu Một, Lái Thiêu… tập hợp thành các nhóm đọc sách báo tiến bộ, trong đó có các báo “Chuông Rè” và An Nam…
Năm 1928, sau khi Nguyễn An Ninh bị bắt, đồng chí tham gia hội viên của nhóm đảng viên Tân Việt Đảng do Lê Trọng Khôi tổ chức. Từ cuối năm 1929 đến đầu năm 1930, phong trào yêu nước cùng với những nhận thức về cách mạng xã hội chủ nghĩa đã ảnh hưởng sâu sắc đến con đường cách mạng của đồng chí, đồng chí gia nhập nhóm thanh niên của Chi bộ An Nam cộng sản Đảng (tỉnh Gia Định) và tích cực tham gia phong trào đấu tranh của nông dân vùng Lái Thiêu.
Mùa xuân năm 1930, khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, đồng chí đã hướng dẫn nông dân, thợ thủ công lò chén, lò đường, trại mộc làm đơn đề nghị nhà cầm quyền Pháp giảm thuế, giảm tô, đòi tăng lương, cải thiện đời sống. Tháng 8-1930, đồng chí được kết nạp vào Đảng tại Chi bộ cộng sản Bình Nhâm, là một trong những đảng viên đầu tiên của Chi bộ Bình Nhâm.
THU THẢO