Nữ anh hùng ở ngôi làng anh hùng

Ngôi làng ấy trải qua những năm tháng đau thương và hào hùng của chiến tranh, ngôi làng ấy cũng sinh ra người nữ anh hùng đặc biệt. Mấy mươi năm ngày đất nước thống nhất, làng anh hùng đã thay da đổi thịt, và người nữ anh hùng cũng đã bạc trắng mái đầu.

Người phụ nữ miền đất bazan

Gặp bà với bộ trang phục thổ cẩm đặc trưng của phụ nữ J’rai miền cao nguyên đất đỏ, những tấm huân, huy chương lấp lánh trên ngực áo khi bà được mời ra gặp mặt Lễ kỷ niệm 40 năm Giải thưởng Kovalevskaia và trao Giải thưởng năm 2024 được tổ chức tại trụ sở Chính phủ ngày 8-3-2025 vừa qua. Vẫn sự chân chất của người phụ nữ J’rai kiên cường và tần tảo, vẫn giọng nói mang âm hưởng của đại ngàn, nữ Anh hùng Kpă Ó là người phụ nữ J’rai duy nhất của tỉnh Gia Lai được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời chống Mỹ. Là đội viên Đội nữ du kích làng Bạc Anh hùng ở xã Ia Phìn (huyện Chư Prông, Gia Lai) từng một thời làm cho kẻ thù khiếp sợ.

Năm 12 tuổi, trực tiếp chứng kiến kẻ thù càn quét sát hại dân làng, K’pă Ó đã nuôi chí căm hờn lũ giặc. Cả gia đình 11 người, trừ cha và anh trai không có mặt đều bị địch giết, bà may mắn thoát nạn khi nằm trong lòng người bác của mình. Ký ức kinh hoàng ấy đã ăn sâu vào tiềm thức, để rồi bà xin vào du kích khi 16 tuổi. Vụ thảm sát làng Bạc ngày ấy đã khiến cả vùng J’rai chấn động. Đội du kích xã Ia Phìn được thành lập với 15 nữ du kích của làng Bạc đã nhiều lần khiến kẻ thù khiếp vía. Nhỏ nhắn nhưng gan dạ, trẻ tuổi nhưng thông minh, K’pă Ó đã luyện cho mình tinh thần thép, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ và hoàn thành xuất sắc. Những chiến công vang dội của K’pă Ó như phục kích bắn rơi máy bay Mỹ, một lần khác cài mìn làm nổ tung xe tăng địch, hay cùng đồng đội tiêu diệt toàn bộ lực lượng địch trong một trận càn ác liệt.

K’pă Ó được phong là Trung đội trưởng, chỉ huy trung đội lập nhiều thành tích xuất sắc: Diệt xe tăng địch, bắn rơi máy bay Mỹ, vận động dân làng phá ấp giành dân, bảo vệ buôn làng. K’pă Ó trở thành tay súng giỏi, ném lựu đạn luôn trúng đích và là hình mẫu chiến đấu cho người J’rai vùng đất này noi theo. Nổi bật nhất có lẽ là trận đánh chống xe tăng địch khiến bà luôn nhớ mãi. Trong ký ức hào hùng của mình, bà vẫn nhớ trận đánh đó khi bà chặn đầu đoàn xe địch. Hôm đó, quân Mỹ và tay sai sử dụng 4 xe đi càn nhưng bị mìn nổ tung tại chỗ hai chiếc. Hàng chục tên địch cũng bị đội du kích và K’pă Ó tiêu diệt và bắt sống. Cuộc hành quân càn quét bằng xe thiết giáp của địch bị du kích làng Bạc bẻ gãy.

Trước ngày giải phóng miền Nam, xã Ia Phìn là E5 thuộc H5 (huyện Chư Prông ngày nay). Những tháng ngày gian khổ nhưng cũng rất đỗi oanh liệt của một thời khói lửa của người nữ du kích làng Bạc cùng đồng đội nơi này đã góp phần làm nên chiến thắng Pleime vang dội khắp chiến trường Bắc Tây Nguyên ngày ấy. Những chiến công hiển hách của người con gái J’rai đã khiến nhiều người cảm phục. Năm 1973, Kpă Ó được cử đi dự Đại hội Anh hùng và Chiến sĩ thi đua khu vực miền Trung - Tây Nguyên.

Năm 1978, Kpă Ó vinh dự được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, trở thành “nữ anh hùng làng Bạc”, là phụ nữ J’rai duy nhất của tỉnh Gia Lai được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân thời kỳ chống Mỹ. Dẫu vậy, bà vẫn bình dị, rất đỗi dịu dàng và mộc mạc đến từng lời nói khi bà bảo công sức của mình có được là bao so với sự hy sinh của biết bao anh em, đồng đội.

Đổi thay trong ngôi làng anh hùng

Ngôi làng anh hùng thuở xưa trên miền đất bazan đầy nắng và gió có rất nhiều thương binh, bệnh binh, hầu hết cả làng đều là “người có công” với cách mạng. Sau chiến tranh, cuộc sống của người dân làng Bạc còn nhiều khốn khó. K’pă Ó cùng cán bộ địa phương thường xuyên đi vận động, tuyên truyền, giải thích để đồng bào biết cách làm ăn, cải thiện đời sống, đồng thời không nghe lời kẻ xấu chia rẽ đoàn kết trong buôn làng. Những năm khốn khó của ngôi làng anh hùng khi đầu những năm 1980 mới bắt đầu trồng lúa nước, rồi mất mấy năm để chuyển đổi cây trồng vật nuôi.

Ngoài trồng lúa, dân làng cũng bảo nhau học cách trồng cây cà phê, trồng tiêu, lớp thanh niên thì được nhận vào làm công nhân của Công ty TNHH một thành viên Cà phê Gia Lai và Công ty Cao su Chư Prông. Nhờ các công trình thủy lợi do Nhà nước đầu tư trước đó cộng với điều kiện đất đai thuận lợi, cây cà phê đã nhanh chóng phát triển. Rồi nông trường cà phê ra đời trên đất Ia Phìn, con cái nhiều người lại được tuyển vào công nhân. Cùng với việc chăm lo của Nhà nước với người có công, cuộc sống của người dân làng Bạc năm xưa cứ vậy sáng dần. Làng Bạc ngày xưa tiêu điều vì đạn bom cày xới thì nay đổi thay đến không ngờ bởi màu xanh của cà phê, lúa, mì, tiêu. Cứ thế, làng Bạc có một sự đổi thay rõ rệt, cuộc sống của đồng bào J’rai nơi đây ngày một khởi sắc, tươi mới hơn, ấm no hơn.

Để thuận tiện cho việc sinh hoạt và phát triển kinh tế, bà Kpă Ó đã vận động dân làng rời làng Bạc cũ ra lập làng mới ở gần tỉnh lộ 663, xây dựng làng Bạc 1 ngày nay. K’pă Ó cùng cán bộ kêu gọi Nhân dân đứng lên đẩy lùi đói nghèo bằng cách tăng gia sản xuất, phát triển kinh tế, vận động bà con làm theo chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, không để kẻ xấu lợi dụng xúi giục mà bạo loạn, ảnh hưởng đến cuộc sống. Nhờ vậy, đời sống người dân cứ thế phát triển; cái đói cái nghèo, hủ tục lạc hậu bị đẩy lùi. Nhà nào cũng biết làm ăn, đủ cơm ăn áo mặc, con cái thì được đến trường học cái chữ. Làng Bạc cũ từ chỉ vỏn vẹn hơn 40 hộ dân, đến nay đã có 129 hộ dân, mức thu nhập ngày càng nâng cao với gần 35 triệu đồng/ người/ năm.

Những hộ gia đình chăm chỉ làm nương rẫy, gắn với cây lúa và cây cà phê, dần dần thoát nghèo. Hàng năm cà phê, lúa mỗi năm cũng đem về nguồn thu vài trăm triệu đồng. Bây giờ dù người làng Bạc 1 và Bạc 2 chưa hẳn giàu có, nhưng ai trong làng cũng đủ ăn đủ mặc, nhà nào cũng có ruộng, có rẫy, biết chăn nuôi, sắm sửa ti vi, tủ lạnh, xe máy, xe công nông… phục vụ sản xuất và nâng cao đời sống. Bây giờ, làng Bạc 1 và Bạc 2 có hiện có khoảng 70 ha lúa nước, hơn 100 ha cà phê, hàng ngàn trụ tiêu. Cái đói cái nghèo đã trở thành quá khứ.

Ngay cả gia đình bà Kpă Ó cũng trồng được hơn 1 ha cà phê, 300 trụ tiêu, nuôi heo, nuôi bò. Các con Kpă Ó đều khôn lớn. Ở tuổi xưa nay hiếm, mái tóc của Anh hùng Kpă Ó đã Bạc trắng. Nhưng trong mắt dân làng, nữ Anh hùng Kpă Ó luôn là tấm gương đi đầu, là đại diện của sự bất khuất, kiên trung, không có chuyện gì làm khó được bà. Bây giờ sức khỏe giờ đã yếu đi nhiều nhưng bà vẫn cố gắng cùng đồng bào phát triển kinh tế, gìn giữ văn hóa dân tộc.

Chiến tranh đã lùi xa, trở về với cuộc sống thường ngày, bà cùng gia đình và biết bao dân làng đang tích cực xây dựng cuộc sống, kiến thiết quê hương một lòng hướng về Đảng, về Bác Hồ. Trong cuộc sống hằng ngày, bà vẫn thường xuyên dạy dỗ lớp trẻ trong làng phải biết yêu làng, yêu quê hương. Dặn dò lớp trẻ chăm chỉ học tập và vận động người dân làm ăn phát triển kinh tế để đưa buôn làng ngày càng phát triển hơn. Mọi người cùng bảo vệ Tổ quốc, chung sức chung lòng để xây dựng mảnh đất Tây Nguyên ngày càng giàu mạnh. Chắc chắn trên con đường đó sẽ luôn có Bác - như lời ca khúc “Bác Hồ sống mãi với Tây Nguyên”.

Làng Bạc bây giờ mơn man những trụ tiêu đang lên màu xanh mướt; xa hơn là những hàng cà phê trái trĩu cành mang lại cuộc sống yên bình, no ấm cho người dân. Ông Đào Quang Bình, Chủ tịch UBND xã Ia Phìn cho biết, “Trong kháng chiến, làng Bạc được coi là “bức tường thép”, ở đó có đội nữ du kích với Anh hùng K’pă Ó. Trước mọi âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù, dân làng Bạc vẫn kiên cường, quyết một lòng theo Đảng, theo Cách mạng, quyết tâm bảo vệ quê hương.

Ngày nay, làng Bạc gồm Bạc 1 và Bạc 2 đang vươn lên phát triển từng ngày, chung sức cùng các thôn, làng trong xã dựng xây một cuộc sống mới, đủ đầy hơn, ấm no hơn. Ia Phìn cũng là xã đầu tiên của huyện Chư Prông (Gia Lai) được tuyên dương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và cũng là xã nông thôn mới đầu tiên của huyện vùng biên này. Phát huy truyền thống cách mạng, Đảng bộ và Nhân dân xã Ia Phìn tiếp tục đoàn kết, thi đua thực hiện các phong trào yêu nước, xác lập những thành tích mới”.

Theo cand.com.vn