Chiến khu Long Nguyên trước kia bao gồm một vùng rộng lớn, thuộc các xã Long Nguyên huyện Bến Cát (ngày nay xã Long Nguyên thuộc huyện Bàu Bàng), xã Long Tân, Long Hòa huyện Dầu Tiếng ngày nay. Do có vị trí chiến lược, suốt trong hai cuộc kháng chiến Chiến khu Long Nguyên từng là nơi trú đóng của cơ quan đầu não cách mạng. Mỗi địa danh của Chiến khu Long Nguyên đều gắn liền với những trận chiến oanh liệt, kiên cường bất khuất của nhân dân và quân giải phóng.
Vùng đất Chiến khu Long Nguyên xưa giờ đang thay da đổi thịt từng ngày Ảnh: ĐỖ TUÂN
Một thời hào hùng
Cuối năm 1945, thực dân Pháp tái chiếm Bến Cát, ngay từ đầu cuộc kháng chiến trong chỉ thị của Trung ương Đảng ngày 25-12-1945, việc xây dựng căn cứ đã được đặt ra. Thực hiện sự chỉ đạo của Trung ương và yêu cầu của cuộc kháng chiến, cuối năm 1946 ta bắt đầu hình thành những chiến khu như: Chiến khu Đ, Thuận An Hòa, Vĩnh Lợi và Long Nguyên. Năm 1948, nhiều công nhân cao su đã bất hợp tác giặc Pháp, bỏ làng ra Long Nguyên lập căn cứ chống Pháp, đây là vùng căn cứ rộng lớn, được bao bọc bởi con sông Thị Tính giàu phù sa và những cánh rừng già rậm rạp che phủ. Lúc bấy giờ, Chiến khu Long Nguyên có 11 ấp: Hóc Măng, Bà Tòng, Hố Mên, Hố Miếu, Nhà Mát, Trảng Lớn, Bờ Cảng… Khi điều kiện cách mạng thuận lợi, căn cứ Long Nguyên nối liền lên núi Cậu và tiếp giáp Chiến khu Dương Minh Châu (Tây Ninh). Do có vị trí chiến lược, suốt trong hai cuộc kháng chiến Chiến khu Long Nguyên từng là nơi trú đóng của cơ quan đầu não của cách mạng: Khu ủy Miền Đông, Tỉnh ủy Gia Định, Tỉnh ủy Thủ Dầu Một, cơ quan huyện Bến Cát; các lực lượng vũ trang: Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 301. Mỗi địa danh của Chiến khu Long Nguyên đều gắn liền với những trận chiến oanh liệt, kiên cường bất khuất của nhân dân và quân giải phóng.
Năm 1947, phong trào cách mạng được phục hồi, lực lượng vũ trang phản công tiêu diệt nhiều đồn bót của địch buộc chúng rút bỏ bót ở Phó Bình, Nhà Mát, xã Long Nguyên được giải phóng hoàn toàn. Năm 1948, tại căn cứ Long Nguyên ta tổ chức đào giao thông hào, đào hầm chống chiến xa, chống xe tăng vừa tăng gia sản xuất, trồng bắp, mì cung cấp lương thực cho bộ đội. Tổ chức sản xuất vũ khí: làm súng 2 nòng, cung, nỏ, địa lôi, chông sắt… Có đội xe bò làm nhiệm vụ vận chuyển lương thực, vũ khí tiếp tế cho Chiến khu D.
Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi vẻ vang, quân dân Chiến khu Long Nguyên đã đi hết chặng đường 9 năm gian khổ, nhưng hào hùng. Trong 9 năm ấy, huyện Bến Cát nổi tiếng với những căn cứ quan trọng: Khu Tam giác sắt (ba xã Tây Nam), Đường Long (Thanh Tuyền) và đặc biệt Long Nguyên trên mảnh đất Bến Cát thấm đỏ máu và mồ hôi của hàng ngàn cán bộ và chiến sĩ từ mọi miền đất nước về đây chiến đấu. Đảng bộ và nhân dân huyện Bến Cát nói chung và Chiến khu Long Nguyên nói riêng tự hào đã sống, chiến đấu trên căn cứ kháng chiến nổi tiếng và góp một phần công sức vào thắng lợi vĩ đại đó.
Huyện Dầu Tiếng đang có kế hoạch đầu tư xây dựng lại khu di tích lịch sử Chiến khu Long Nguyên tại vùng đất này Ảnh: ĐỖ TUÂN
Sau Hiệp định Giơnevơ được ký kết 27-7-1954, đất nước ta tạm thời chia làm hai miền, miền Bắc được giải phóng, miền Nam tạm thời do Pháp quản lý. Đế quốc Mỹ đã lấn Pháp, đưa Ngô Đình Diệm vào cương vị Thủ tướng chính quyền Sài Gòn và bắt đầu thực hiện ý đồ chiến lược biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới của Mỹ và chuẩn bị thôn tính Việt Nam. Bọn chúng thẳng tay đàn áp những người kháng chiến, lực lượng cách mạng bị tổn thất nặng nề. Cuối năm 1954, xã Long Nguyên có 175 đảng viên với 3 chi bộ, đến cuối năm 1956 chỉ còn 18 đảng viên. Năm 1956, ta bắt đầu xây dựng căn cứ, xây dựng lực lượng vũ trang. Tỉnh ủy chủ trương rút số anh em đang bám trong rừng căn cứ các địa phương về căn cứ Long Nguyên xây dựng lực lượng. Cuối năm tập hợp xây dựng được 2 tiểu đội, tháng 3-1957 phát triển lên 6 tiểu đội gồm 60 người, biên chế thành 2 trung đội, 1 tiểu đội trinh sát và bộ phận văn phòng. Cuối năm 1957, Mỹ - Diệm dùng xe ủi phá rừng Long Nguyên, di dân từ miền Bắc vào và gom dân lập khu trù mật ở ấp Phó Bình ở xã Long Nguyên; nhân dân nổi dậy đấu tranh quyết liệt kéo dài gần 2 tháng, cuối cùng chúng phải bỏ vỡ kế hoạch.
Năm 1965, có nhiều sự kiện quan trọng diễn ra ở Chiến khu Long Nguyên: Ngày 5-6, tại xóm Vườn Trầu, ấp Hố Mên, xã Long Nguyên, tiểu đoàn chủ lực cơ động đầu tiên của lực lượng vũ trang tỉnh, được mang tên Tiểu đoàn Phú Lợi được thành lập. Liền đó ngày 18-6, đế quốc Mỹ đã sử dụng 27 lượt máy bay chiến lược B52, ném bom rải thảm xuống ấp Trảng Lớn, Bờ Cảng xã Long Nguyên. Đây là lần đầu tiên trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, cũng là lần đầu tiên trên thế giới đế quốc Mỹ sử dụng máy bay ném bom B52. Ngày 27-2, Mặt trận dân tộc giải phóng tỉnh tổ chức Đại hội lần thứ nhất tại căn cứ Bà Tòng xã Long Nguyên. Tất cả các đoàn đại biểu trong tỉnh đều về dự. Với nhiều thành tích trên chiến trường, vùng căn cứ Long Nguyên luôn được giữ vững, mở rộng ra các hướng, nối liền với các căn cứ chiến lược xung quanh, tạo thành địa bàn vững chắc để các lực lượng vũ trang đứng chân hoạt động. Ở bất kỳ tình huống đấu tranh ác liệt nào, quân và dân Long Nguyên vẫn kiên trì bám giữ từng tấc đất vùng chiến khu, bảo vệ và giữ vững căn cứ cách mạng Long Nguyên đến ngày thắng lợi cuối cùng của dân tộc. Và trong thời khắc lịch sử làm nên trận đại thắng mùa xuân năm 1975 của dân tộc, quân ta đã chọn căn cứ Căm Xe ở Chiến khu Long Nguyên làm Sở chỉ huy chiến dịch Hồ Chí Minh giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước.
Nơi giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ
Năm tháng đi qua, chiến tranh lùi đi sâu vào ký ức của mỗi người dân Việt Nam. Trở lại vùng đất chiến khu xưa, mấy ai có thể hình dung được đây là vùng đất của một thời kỳ chiến tranh ác liệt. Từ một vùng hoang tàn, đổ nát bởi chiến tranh giờ đây mảnh đất ấy đã và đang thay da đổi thịt từng ngày. Để những dấu tích của một căn cứ kháng chiến năm xưa không bị phai nhạt trước những thay đổi của cuộc sống và nhằm góp phần giáo dục truyền thống cách mạng, đồng thời là địa điểm sinh hoạt văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân trong khu vực, UBND tỉnh, Huyện ủy, UBND huyện Dầu Tiếng đang có kế hoạch đầu tư xây dựng lại khu di tích lịch sử Chiến khu Long Nguyên tại lô 22 thuộc đất Nông trường Cao su Long Tân, ấp Bờ Cảng, xã Long Tân, huyện Dầu Tiếng, với diện tích khoảng 5 ha.
Chiến khu Long Nguyên xứng đáng được xây dựng một khu tưởng niệm trang trọng để tôn vinh những tấm gương anh hùng liệt sĩ, các sự kiện tiêu biểu của cuộc chiến tranh du kích. Nơi giáo dục truyền thống lịch sử sinh động nhất cho thế hệ trẻ hôm nay học tập để phục vụ quê hương, đất nước.
ĐỨC LÊ
Xem thêm bình luận