Sẽ không có “cú sốc” lớn cho những người sắp nghỉ hưu

Ngày 20-11-2014, Quốc hội đã biểu quyết thông qua dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi, trong đó có quy định về cách tính lương hưu mới. Xung quanh vấn đề này đã có nhiều ý kiến lo ngại rằng, người lao động (NLĐ) sẽ bị thiệt với cách tính lương hưu mới. Để giúp bạn đọc hiểu hơn về vấn đề này, phóng viên Báo Bình Dương đã có cuộc phỏng vấn ông Bùi Hữu Phong, Giám đốc BHXH tỉnh.

- Cụ thể, cách tính lương hưu hàng tháng được quy định trong Luật BHXH sửa đổi vừa được thông qua như thế nào, thưa ông?

- Luật BHXH đã được Quốc hội thông qua, tác động đến gần 11.000 người dân và trên 700.000 người đang tham gia BHXH bắt buộc và tự nguyện tại Bình Dương. Do chưa có luật ban hành chính thức, cho phép được trao đổi trên dự thảo Luật BHXH mà Quốc hội thông qua ngày 20-11-2014. Về cách tính lương hưu, như mọi người đều biết tương lai quỹ hưu trí và tử tuất BHXH sẽ không bảo đảm cân đối. Tuy nhiên, với đặc điểm Việt Nam chúng ta không thể giải quyết một sớm, một chiều. Vấn đề này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nhận thức và sự tin tưởng của NLĐ đến chính sách BHXH. Do vậy, Luật BHXH thông qua lần này vẫn duy trì kế thừa chính sách cũ, đặc biệt là hưu trí được ổn định trong thời gian đầu và được điều chỉnh dần cho phù hợp trong thời gian xa sắp tới.

Đối với lương hưu, sẽ được điều chỉnh bởi mức đóng, thời gian đóng, tuổi đời và ngành nghề làm việc. Lần này, tuổi nghỉ hưu gần như không có sự thay đổi, có thay đổi là tỷ lệ được tính sẽ dần thay đổi, mức bình quân tiền lương trước khi nghỉ hưu khu vực Nhà nước cũng thay đổi, tuổi đời người về hưu trước tuổi cũng sẽ thay đổi dần.

Nhân viên Bảo hiểm xã hội tỉnh trả sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động.

Ảnh: VĂN SƠN

- Nhiều người cho rằng, nếu theo cách tính mới, người nghỉ hưu sắp tới sẽ bị thiệt vì lương hưu sẽ bị giảm hơn so với quy định trước đây. Về phía ngành chức năng, ông có nhận xét gì về cách tính này?

- Như đã trao đổi ở trên, việc thay đổi chế độ hưu trí lần này được tính toán tương đối ổn định việc hưởng lương hưu đối với những người có thời gian đóng BHXH dài trước đây và được ổn định cho một thời gian nhất định theo lộ trình, không làm ồ ạt.

Đơn cử, việc tính tỷ lệ (mức hưởng) khu vực Nhà nước áp dụng: Hiện nay, nếu đóng 15 năm BHXH được tính tỷ lệ là 45%; Luật BHXH sửa đổi, nếu đóng 16 năm BHXH được tính tỷ lệ là 45% cho những người nghỉ hưu từ 1-1-2018, sau đó tăng dần theo hàng năm. Riêng nữ, vẫn là 15 năm cho 45% từ 1-1-2018.

- Nỗi lo lương hưu sẽ bị sụt giảm đang được nhiều NLĐ quan tâm. Tuy nhiên, nếu không thực hiện theo lộ trình này sẽ không bảo đảm cân đối quỹ bảo hiểm hưu trí. Cụ thể điều này như thế nào, thưa ông?

- Chúng ta cần hiểu rằng, quỹ BHXH là một quỹ do NLĐ đóng (có cả ngân sách Nhà nước) và NLĐ đóng góp cho nên mang tính độc lập với ngân sách Nhà nước. Do vậy, bất kỳ quốc gia nào cũng phải tính đến sự an toàn của quỹ hưu trí, tử tuất, hạn chế tối đa sự hỗ trợ của ngân sách Nhà nước.

Nếu so với các dự thảo Luật BHXH trước đây thì vấn đề này đã khác xa rất nhiều, có tính đến trước sau, từng bước phù hợp với tâm lý NLĐ và kinh tế của nước nhà. Với tư cách là một người làm chính sách, tôi tin tưởng chắc chắn không có “cú sốc” lớn cho những người về hưu sắp tới. Vì mọi người đều được hiểu trước, có sự đồng cảm nhất định với đất nước. Xin được dẫn chứng một ví dụ: Mức bình quân tiền lương hàng năm trước khi về hưu ở khu vực Nhà nước hiện nay tính bình quân 5 năm cuối trước khi về hưu; Luật BHXH mới: Người tham gia BHXH trước ngày 1-1-1995 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 5 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia BHXH trong khoảng thời gian từ ngày 1-1-1995 đến ngày 31-12-2000 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 6 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia BHXH trong khoảng thời gian từ ngày 1-1-2001 đến ngày 31-12-2006 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 8 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia BHXH trong khoảng thời gian từ ngày 1-1-2007 đến ngày 30-6-2015 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 10 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia BHXH từ ngày 1-7-2015 trở đi thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của toàn bộ thời gian.

- Một vấn đề đặt ra nữa là, nếu theo lộ trình mới này, nhiều NLĐ sẽ xin nghỉ hưu trước tuổi để được hưởng chế độ như hiện nay. Điều này có ảnh hưởng gì không, thưa ông?

- Khi quyết định nghỉ hưu sớm hơn thì có rất nhiều nguyên nhân: Sức khỏe, năng lực, thu nhập hiện nay, việc làm sắp tới... Cho nên, vấn đề lương hưu sắp tới giảm không đáng kể thì không phải là lý do nghỉ hưu sớm. Hơn nữa, còn nhiều yếu tố tác động khác rất quan trọng cũng phải nghĩ tới là danh dự, cống hiến... đáng trân trọng mà mọi người đều giữ gìn.

Như vậy, nếu có xảy ra điều này thì cũng rất ít và hy vọng không có sự “đột biến” nào khi Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực từ 1-1-2016.

- Xin cảm ơn ông!

HỒNG THUẬN (thực hiện)