Luật Giao dịch điện tử năm 2023: Thúc đẩy quá trình chuyển đổi số quốc gia

 Luật Giao dịch điện tử (GDĐT) năm 2023 vừa được Quốc hội thông qua gồm 8 chương, 53 điều, có một số điểm mới so với luật hiện hành; trong đó có nhiều chính sách mới, nổi bật giúp công nhận GDĐT sẽ có giá trị tương đương và có thể sử dụng thay thế giao dịch truyền thống. Việc thông qua Luật GDĐT sẽ hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo thuận lợi cho việc chuyển đổi hoạt động trên môi trường số trong tất cả các ngành, lĩnh vực, nhất là giải quyết thủ tục hành chính trên nền tảng số, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số (CĐS) quốc gia.

 Luật Giao dịch điện tử năm 2023 tạo cơ sở pháp lý quan trọng trong giao dịch điện tử, giúp người dân hạn chế đi lại. Trong ảnh: Người dân đăng ký thanh toán không dùng tiền mặt khi thực hiện thủ tục hành chính tại Trung tâm Hành chính công tỉnh

 Các quy định cần biết

Trong Chương I về những quy định chung gồm 6 điều, mở rộng phạm vi áp dụng của hoạt động GDĐT tới tất cả các hoạt động của đời sống xã hội, Luật GDĐT quy định theo hướng không loại trừ phạm vi áp dụng của hoạt động GDĐT, tạo một khung pháp luật thống nhất về hoạt động GDĐT trong các lĩnh vực để thực hiện chuyển đổi các giao dịch từ môi trường thực sang môi trường số, thúc đẩy CĐS quốc gia.

Về thông điệp dữ liệu, chương này gồm 15 điều quy định vềgiá trị pháp lý của thông điệp dữ liệu, gửi nhận thông điệp dữ liệu và chứng thư điện tử. Theo đó, các quy định tập trung sửa đổi, chi tiết hóa cách thức xác định giá trị pháp lý của thông điệp dữ liệu; bổ sung quy định điều kiện khi chuyển đổi từ bản giấy sang thông điệp dữ liệu và ngược lại; bổ sung quy định về chứng thư điện tử nhằm tháo gỡ vướng mắc về kết quả giao dịch để có thể đưa một giao dịch lên trực tuyến toàn trình (end-to-end). Với những sửa đổi trên, Luật GDĐT sẽ giải quyết những vướng mắc trong quy định hiện hành về giá trị pháp lý của thông điệp dữ liệu, tạo cơ sở pháp lý chung.

Về chữ ký điện tử, Luật GDĐT cơ bản không thay đổi về nguyên tắc so với Luật GDĐT năm 2005, chỉ khái quát hóa, sửa đổi, bổ sung quy định cụ thể về chữ ký điện tử, chữ ký điện tử chuyên dùng, chữ ký số, chữ ký số chuyên dùng công vụ và chữ ký số công cộng. Luật GDĐT cũng góp phần giải quyết những vướng mắc trong quy định hiện hành về giá trị pháp lý của các loại hình chữ ký điện tử, tạo cơ sở pháp lý, bảo đảm triển khai GDĐT an toàn, tin cậy, có giá trị pháp lý trên không gian mạng.

Về dịch vụ tin cậy, Luật GDĐT quy định về dịch vụ tin cậy, trong đó ngoài dịch vụ chứng thực chữ ký điện tử (dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng) và dịch vụ cấp dấu thời gian đã có và được triển khai trên thực tế, luật bổ sung thêm dịch vụ chứng thực thông điệp dữ liệu. Luật cũng quy định chi tiết về giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử, GDĐT của cơ quan Nhà nước, hệ thống thông tin phục vụ GDĐT, công tác quản lý nhà nước về GDĐT…

Thay thế giao dịch truyền thống

Điểm nổi bật của Luật GDĐT đó là luật nào trước đây chưa quy định giao dịch được thực hiện bằng phương tiện điện tử thì được áp dụng theo quy định của Luật GDĐT, có giá trị tương đương và có thể sử dụng thay thế giao dịch truyền thống. Cùng với đó, Luật GDĐT là cơ sở pháp lý quan trọng để thúc đẩy GDĐT toàn trình, tối ưu hóa, rút ngắn thời gian xử lý, thuận tiện hơn và có thể sử dụng thay thế giao dịch truyền thống.

Luật GDĐT quy định về chuyển đổi giữa giấy và điện tử thông suốt, không rào cản. Các dịch vụ tin cậy lần đầu tiên được đưa vào luật đóng vai trò tạo niềm tin thúc đẩy GDĐT; luật hóa vai trò của các nền tảng số quốc gia, nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia, khung kiến trúc tổng thể quốc gia số; cung cấp hành lang pháp lý cho việc cơ quan Nhà nước được thuê chuyên gia từ ngân sách Nhà nước hàng năm. Luật quy định rõ chính sách chia sẻ dữ liệu, giám sát, kiểm tra, thanh tra trực tuyến, đặt cơ sở pháp lý quan trọng trong việc quản lý nhà nước sử dụng dữ liệu…

Luật GDĐT năm 2023 có thể coi là luật về CĐS cơ bản. Đây là tiền đề quan trọng để đẩy mạnh CĐS, từ đó có thực tiễn để có thể đề xuất Luật CĐS vào một thời điểm thích hợp trong tương lai.

 HỒ VĂN - KHẮC TUẤN